ผู้โพสต์นัดหมาย “วิ่งไล่ลุง” นครพนม ถูกดำเนินคดี “ไม่แจ้งชุมนุม”

พิศาล บุพศิริ อดีตผู้สมัคร ส.ส.พรรคอนาคตใหม่ เขต 4 จ.นครพนม เดินทางเข้าพบพนักงานสอบสวน สภ.เมืองนครพนม หลังพนักงานสอบสวนออกหมายเรียกผู้ต้องหา ลงวันที่ 16 ม.ค. 2563 จากเหตุที่ พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ พิมพา กล่าวหาว่า พิศาลจัดการชุมนุมสาธารณะโดยไม่แจ้งการชุมนุม

จากนั้น พ.ต.ท.คำดี เฮียงบุญ รอง ผกก.(สอบสวน) สภ.เมืองนครพนม ได้แจ้งข้อกล่าวหาพิศาลว่า จัดการชุมนุมสาธารณะโดยไม่แจ้งการชุมนุมต่อผู้รับแจ้งก่อนเริ่มการชุมนุมไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง ตามมาตรา 10 ของ พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ พ.ศ. 2558 โดยพิศาลให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา และนัดหมายจะส่งคำให้การโดยละเอียดเป็นเอกสารในช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์ ทั้งนี้ พ.ต.ท. คำดี ระบุว่า คณะพนักงานสอบสวนจะสรุปสำนวนการสอบสวนส่งให้อัยการภายในวันที่ 5 ก.พ. 2563

พิศาลกล่าวในภายหลังว่า การที่เขายืนยันปฏิเสธ เท่ากับเป็นการต่อสู้ในหลักการ เนื่องจากกิจกรรมดังกล่าวไม่ใช่การชุมนุมเป็นเพียงการออกกำลังกาย แม้ในวันดังกล่าวมีการอ่านแถลงการณ์แต่ก็เป็นไปโดยสงบ ถือเป็นเสรีภาพในการแสดงออกโดยสันติ ซึ่งเป็นเสรีภาพขั้นพื้นฐานของประชาชนที่ได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ

(อ้างอิง: https://www.tlhr2014.com/?p=15603)

พิศาลเข้ายื่นคำให้การโดยละเอียดเป็นเอกสารต่อพนักงานสอบสวน สภ.เมืองนครพนม โดยยืนยันให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา และให้การเพิ่มเติมในประเด็นดังต่อไปนี้

1. ข้าพเจ้าไม่ได้เป็นผู้จัดการชุมนุมตามที่กล่าวหาแต่อย่างใด โพสต์ของข้าพเจ้าในเฟซบุ๊กนั้นเป็นการบอกว่าข้าพเจ้าประสงค์ไปวิ่งออกกำลังกาย มิใช่การเชิญชวนให้มาชุมนุมทางการเมือง และเมื่อถึงวันที่ 12 มกราคม 2563 ตามข้อกล่าวหา ข้าพเจ้าก็ออกไปวิ่งออกกำลังกาย ทั้งการออกไปวิ่งข้าพเจ้าก็วิ่งในบริเวณสวนสาธารณะ ที่มีประชาชนบุคคลทั่วไปมาออกกำลังกายกันเป็นปกติอยู่แล้ว ไม่ได้กีดขวางการจราจร ไม่ได้สร้างความเดือดร้อนให้แก่ผู้ใด

2. กิจกรรมวิ่งไล่ลุงเป็นการใช้สิทธิในการแสดงความคิดเห็น เสรีภาพในการแสดงออกโดยสุจริต และเป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมายตามพันธกรณีระหว่างประเทศ และตามความมุ่งหมายของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย จึงไม่เป็นความผิดต่อกฎหมายตามที่ถูกกล่าวหา

3. การแจ้งความดำเนินคดีและการสอบสวนในคดีนี้จึงเป็นการใช้กระบวนการยุติธรรมและกระบวนการทางกฎหมายเป็นเครื่องมือในการขจัดหรือยับยั้งฝ่ายที่วิพากษ์วิจารณ์แสดงความคิดเห็นหรือตรวจสอบการทำงานของรัฐบาล

(อ้างอิง: คำให้การเพิ่มเติม ลงวันที่ 3 ก.พ. 2563)

พ.ต.ท.คำดี เฮียงบุญ รอง ผกก.(สอบสวน) สภ.เมืองนครพนม นัดหมายพิศาล บุพศิริ อดีตผู้สมัคร ส.ส. จ.นครพนม พรรคอนาคตใหม่ เข้ารายงานตัว เพื่อส่งตัวพร้อมสำนวนการสอบสวนให้พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการจังหวัดนครพนม หลังคณะพนักงานสอบสวนสรุปสำนวนและมีความเห็นควรสั่งฟ้องพิศาลในข้อหา จัดการชุมนุมสาธารณะโดยไม่แจ้งการชุมนุมต่อเจ้าหน้าที่ก่อนเริ่มการชุมนุม ตามมาตรา 10 ของ พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ พ.ศ. 2558

หลังพนักงานอัยการได้รับสำนวนการสอบสวน ได้นัดหมายพิศาลให้มาฟังผลการพิจารณาของอัยการว่าจะมีคำสั่งฟ้องหรือไม่ฟ้องคดีนี้ในวันที่ 14 ก.พ. ที่จะถึงนี้ ซึ่งหากอัยการมีความเห็นสั่งฟ้อง ก็จะยื่นฟ้องต่อศาลจังหวัดนครพนมในวันเดียวกันนั้นเลย 

"ผมมองว่า ตำรวจในพื้นที่ไม่อยากจะสั่งฟ้อง แต่ก็มีความลำบากใจ หากอัยการจะสั่งฟ้องอีก ผมก็ไม่แปลกใจ เพราะตามความเห็นของผม พ.ร.บ.ชุมนุมฯ เป็นเครื่องมือของเผด็จการ ที่จะทำให้ประชาชนหวาดกลัว จำยอม ไม่กล้าลุกมาแสดงความเห็นหรือแสดงออก ทั้งที่เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชน การที่มีคนหลายคนถูกดำเนินคดีทั้งที่แค่ออกมาวิ่งและแสดงความอึดอัดใจต่อรัฐบาล ก็เป็นเครื่องพิสูจน์ได้ดี อนาคตทุกฝ่ายต้องผลักดันกฏหมายที่รับรองสิทธิเสรีภาพของมนุษย์ด้วยกันอย่างเท่าเทียม" พิศาลให้ความเห็นหลังออกจากสำนักงานอัยการ

พิศาลจึงเป็นผู้ต้องหาคนแรกที่พนักงานสอบสวนมีความเห็นควรสั่งฟ้อง และส่งตัวให้อัยการ ในจำนวนผู้ถูกดำเนินคดีในข้อหา “ไม่แจ้งการชุมนุม” จากกิจกรรม “วิ่งไล่ลุง” 6 ราย ใน 6 จังหวัด ที่ให้การปฏิเสธ ยืนยันต่อสู้คดี

ทั้งนี้ ผู้ถูกดำเนินคดีในข้อหาเดียวกันนี้ จากกิจกรรม “วิ่งไล่ลุง” อีก 5 ราย ใน 5 จังหวัด คือ พิษณุโลก ลำพูน สุรินทร์ ยโสธร และตรัง ให้การรับสารภาพ โดยถูกเปรียบเทียบปรับในชั้นตำรวจ 4 ราย และศาลมีคำพิพากษาให้ปรับ 1 ราย ขณะที่มีผู้ถูกออกหมายเรียกที่จังหวัดเชียงรายและกาฬสินธุ์อีก 6 ราย ที่ยังไม่ได้เข้ารับทราบข้อกล่าวหา ซึ่งหากรวมแล้วจะมีผู้ถูกดำเนินคดีในฐานะเป็นผู้จัดการชุมนุมโดยไม่แจ้งการชุมนุม รวม 17 ราย ใน 13 จังหวัด

อย่างไรก็ตาม ข้อหาไม่แจ้งการชุมนุม หากถูกตำรวจและอัยการสั่งฟ้อง และถูกศาลตัดสินว่า กิจกรรมวิ่งไล่ลุง เป็นการชุมนุมสาธารณะที่อยู่ในบังคับของ พ.ร.บ.ชุมนุมฯ โดยที่จำเลยเป็นผู้จัดการชุมนุมตามที่ถูกกล่าวหาจริง มาตรา 28 ของ พ.ร.บ.ชุมนุมฯ กำหนดโทษปรับไม่เกิน 10,000 บาท ไม่มีอัตราโทษจำคุกแต่อย่างใด และในคดีที่ศูนย์ทนายเพื่อสิทธิมนุษยชนเคยให้ความช่วยเหลือทางคดี ศาลเคยสั่งปรับในอัตรา 1,000 - 3,000 บาท 

(อ้างอิง: https://www.tlhr2014.com/?p=15988)

พิศาลเข้ารายงานตัวและฟังคำสั่งอัยการ แต่อัยการยังไม่มีผลการพิจารณาคดีว่าจะสั่งฟ้องหรือไม่ และนัดหมายอีกครั้งในวันที่ 20 ก.พ. 63

พนักงานอัยการจังหวัดนครพนมมีความเห็นสั่งฟ้องพิศาล บุพศิริ อดีตผู้สมัคร ส.ส. จ.นครพนม พรรคอนาคตใหม่ ในข้อหา จัดการชุมนุมสาธารณะโดยไม่แจ้งการชุมนุมต่อเจ้าหน้าที่ก่อนเริ่มการชุมนุม ตามมาตรา 10 ของ พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ พ.ศ. 2558 จากกรณีที่พิศาลโพสต์เฟซบุ๊กว่า “วิ่งไล่ลุง 12 ม.ค. 2020 นครพนมกะแล่นนำเดียว เวลา 06.00 น. ณ ลานพญาศรีสัตตนาคราช #มาพ้อกันเด้อ” และเข้าร่วมวิ่งในวันดังกล่าวพร้อมกับจังหวัดอื่นๆ ที่มีการจัดกิจกรรมในลักษณะเดียวกัน

วันเดียวกันนี้ พนักงานอัยการได้ยื่นฟ้องพิศาลในข้อหาดังกล่าว ต่อศาลจังหวัดนครพนม โดยคำฟ้องระบุพฤติการณ์ที่เป็นเหตุแห่งการดำเนินคดีว่า "เมื่อวันที่ 7 ม.ค. 2563 เวลากลางวัน จำเลยได้โพสต์ข้อความในเฟซบุ๊กเชิญชวนให้ประชาชนร่วมกันชุมนุมว่า “วิ่งไล่ลุง 12 มกราคม 2020 นครพนมกะแลนนำเดียว เวลา 06.00 น. ณ ลานพญาศรีสัตตนาคราช #มาพ้อกันเด้อ” ต่อมา เมื่อวันที่ 12 ม.ค. 2563 เวลากลางวัน จำเลยได้จัดการชุมนุมสาธารณะที่ลานพญาศรีสัตตนาคราช ต.ในเมือง อ.เมืองนครพนม อันเป็นที่สาธารณะ และมีการแสดงออกทางการเมืองโดยเรียกร้องให้มีการดำเนินการตามข้อเรียกร้อง อันเป็นการแสดงออกต่อประชาชนทั่วไป และบุคคลอื่นสามารถเข้าร่วมในการชุมนุมได้ จึงเป็นการชุมนุมสาธารณะและจำเลยเป็นผู้จัดการชุมนุมโดยไม่แจ้งการชุมนุมต่อหัวหน้าสถานีตำรวจท้องที่ก่อนเริ่มการชุมนุมไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง จึงเป็นการชุมนุมสาธารณะที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย และไม่ได้รับการยกเว้นใดๆ ตามกฎหมาย"

10.35 น. หลังศาลประทับรับฟ้อง พิศาลถูกควบคุมตัวเข้าห้องขังใต้ถุนศาล ทนายจำเลยได้ยื่นคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราวโดยไม่มีหลักประกัน ระบุเหตุผลว่า ข้อหา เป็นผู้จัดการชุมนุมสาธารณะไม่แจ้งการชุมนุมก่อนเริ่มการชุมนุมตามมาตรา 10 พระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.2558 ที่โจทก์ฟ้องจำเลยนั้น มีโทษปรับไม่เกิน 10,000 บาท อันเป็นความผิดลหุโทษที่มีโทษปรับสถานเดียว ซึ่งศาลสามารถใช้ดุลพินิจปล่อยตัวชั่วคราวจำเลยโดยไม่มีหลักประกัน ให้เป็นไปตามข้อบังคับของประธานศาลฎีกา ว่าด้วยหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการเรียกประกันหรือหลักประกันในการปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาหรือจำเลยในคดีอาญา พ.ศ.2548 ข้อ 5.1 ได้ โดยจำเลยยินดีปฏิญาณตนว่าจะมาตามนัดหรือคำสั่งของศาล และปฏิบัติตามคำสั่งศาลอย่างเคร่งครัด

ต่อมา ศาลเบิกตัวจำเลยมายังห้องพิจารณาคดี อ่านฟ้องให้ฟัง แจ้งสิทธิของจำเลย และประโยชน์ทางคดีหากให้การถูกต้อง เช่น หากทำจริงตามฟ้อง และให้การรับสารภาพ ก็จะได้ลดโทษ รวมทั้งได้รับอภัยโทษตามวาระต่างๆ จากนั้น ศาลถามคำให้การเบื้องต้น ซึ่งพิศาลยืนยันให้การปฏิเสธว่า ไม่ได้เป็นผู้จัดการชุมนุมตามฟ้อง อย่างไรก็ตาม ศาลนัดสอบคำให้การอย่างเป็นทางการอีกครั้ง และตรวจพยานหลักฐานในวันที่ 9 มี.ค. 2563 เวลา 9.00 น.

เวลา 13.50 น. ศาลจังหวัดนครพนมมีคำสั่งให้ปล่อยตัวชั่วคราวพิศาลโดยไม่มีหลักประกันตามที่ทนายจำเลยยื่นคำร้อง แต่ให้พิศาลสาบานตนว่าจะมารายงานตัวต่อศาลตามนัด จากนั้น พิศาลได้รับการปล่อยตัวในเวลา 14.30 น. รวมถูกควบคุมตัวเป็นเวลา 4 ชม. โดยเจ้าหน้าที่ศาลนำไปสาบานตัวที่หน้าโต๊ะหมู่บูชาประดิษฐานพระบรมฉายาลักษณ์ ร.10 บริเวณประตูทางเข้าอาคารศาล

ล่าสุด ตัวเลขผู้ถูกกล่าวหา “ไม่แจ้งการชุมนุม” จากกิจกรรม “วิ่งไล่ลุง” พุ่งเป็น 18 ราย รวม 14 คดี ทั้งนี้ มี 13 ราย ที่ยืนยันขอต่อสู้คดี และพิศาลเป็นรายแรกที่อัยการยื่นฟ้องต่อศาล มีข้อมูลเพิ่มเติมอีกว่า ผู้ร่วมกิจกรรมวิ่งไล่ลุงที่นครพนมอีกรายก็ได้รับหมายเรียกให้ไปพิมพ์ลายนิ้วมือแล้ว แต่ยังไม่ชัดเจนว่าตำรวจจะดำเนินคดีหรือไม่

(อ้างอิง: คำฟ้อง ศาลจังหวัดนครพนม คดีหมายเลขดำที่ อ.713/2563 ลงวันที่ 20 ก.พ. 2563 และ https://www.tlhr2014.com/?p=16090)

นัดพร้อมเพื่อสอบคำให้การและตรวจพยานหลักฐาน หลังศาลอ่านคำฟ้องและถามคำให้การ พิศาลยืนยันให้การปฏิเสธ เนื่องจากไม่ได้กระทำผิดตามฟ้อง โดยได้ยื่นคำให้การเป็นเอกสารต่อศาลด้วย

จากนั้นโจทก์ได้แถลงขอนำพยานเข้าสืบรวม 6 ปาก ประกอบด้วย ตำรวจผู้กล่าวหา 1 ปาก พนักงานสอบสวน 2 ปาก ตำรวจผู้ตรวจสอบเฟซบุ๊กของจำเลย 1 ปาก และผู้เข้าร่วมกิจกรรม 2 ปาก ใช้เวลาสืบพยาน 1 นัด พร้อมกันนี้อัยการยังนำส่งพยานเอกสารอีก 4 ฉบับ

ฝ่ายจำเลยแถลงถึงแนวทางในการต่อสู้คดีว่า การกระทำของจำเลยไม่ได้อยู่ในบังคับของ พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.2558 ตามฟ้องโจทก์ และแถลงจะนำพยานเข้าสืบ 2 ปาก คือ ตัวจำเลย และ ผศ.ดร.จันทจิรา เอี่ยมมยุรา อาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญกฎหมายชุมนุมสาธารณะ ใช้เวลาสืบครึ่งนัด และได้ยื่นพยานเอกสารรวม 4 ฉบับ ได้แก่ ข่าวเว็บไซต์ประชาสัมพันธ์การวิ่ง, ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน, กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง และความเห็นทั่วไปหมายเลข 34 ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ

กำหนดวันนัดสืบพยานโจทก์และจำเลยในวันที่ 7-8 พ.ค. 2563

ทั้งนี้ เดิมอัยการได้ยื่นบัญชีระบุพยานบุคคลรวม 10 ปาก แต่หลังจากโจทก์และฝ่ายจำเลยตรวจพยานหลักฐานที่แต่ละฝ่ายยื่นต่อศาลแล้ว ฝ่ายจำเลยรับคำให้การของพยานโจทก์รวม 4 ปาก ที่เกี่ยวกับการแจ้งการชุมนุม เนื่องจากจำเลยไม่ได้ต่อสู้ในประเด็นว่า มีการแจ้งการชุมนุมหรือไม่ โดย 3 ปาก เป็นตำรวจซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในช่วงก่อนการจัดกิจกรรมที่ให้การยืนยันว่า ไม่มีการแจ้งการชุมนุมก่อนเริ่มการชุมนุมไม่น้อยกว่า 24 ชม. และอีกปากเป็นพนักงานสอบสวนที่สอบสวนตำรวจทั้งสามปากดังกล่าว ทำให้อัยการไม่ต้องนำพยานทั้ง 4 ปาก มาเบิกความต่อศาล

กิจกรรม “วิ่งไล่ลุง” จ.นครพนม ที่เป็นเหตุในการดำเนินคดีนั้น จัดขึ้นในวันที่ 12 ม.ค. 2563 เวลาประมาณ 6.00 น. มีผู้เข้าร่วมประมาณ 15 คน ออกวิ่งจากบริเวณลานพญาศรีสัตตนาคราชไปตามทางสำหรับเดิน-วิ่งออกกำลังกายเลียบริมแม่น้ำโขง โดยมีเจ้าหน้าที่ทั้งในและนอกเครื่องแบบเข้าสังเกตการณ์และถ่ายรูปกิจกรรมร่วมร้อยนาย ก่อนวิ่งมีการอ่านแถลงการณ์ถึงรัฐบาล แต่ขณะจะเริ่มวิ่ง ตำรวจ สภ.เมืองนครพนม ได้นำประกาศให้เลิกการชุมนุมภายใน 08.00 น. มาให้ ระบุว่า เป็นการชุมนุมที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่องจากไม่แจ้งชุมนุม

(อ้างอิง: รายงานกระบวนพิจารณา ศาลจังหวัดนครพนม คดีหมายเลขดำที่ อ.713/2563 ลงวันที่ 9 มี.ค. 2563 และ https://www.tlhr2014.com/?p=16396)

เนื่องจากสถานการณ์การระบาดของ COVID-19 ศาลจึงให้เลื่อนนัดสืบพยานไปเป็นวันที่ 11-12 มิ.ย. 2563

11-12 มิ.ย. 2563 ศาลจังหวัดนครพนมนัดสืบพยาน โดยก่อนเริ่มสืบพยาน จำเลยอาศัยอำนาจตามมาตรา 212 ของรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2560 ยื่นคำร้องต่อศาลขอให้ส่งคำร้องให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า พ.ร.บ.ชุมนุมฯ มาตรา 10 วรรคสอง, 14, 28 ซึ่งเป็นกฎหมายที่จะใช้บังคับกับจำเลยในคดีนี้ ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 26, มาตรา 34 และมาตรา 44 หรือไม่ และให้รอการพิพากษาคดีไว้ชั่วคราวจนกว่าจะมีคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ

อัยการโจทก์นำพยานเข้าสืบรวม 5 ปาก ได้แก่ ประกอบ วงศ์พันธ์ เกษตรกรอำเภอโพนสวรรค์ ผู้เข้าร่วมกิจกรรม, พ.ต.ท.นราธิป ชัยคำภา สวป.ผู้ตรวจสอบเฟซบุ๊กของจำเลย, พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ พิมพา รอง ผกก.สืบสวน สภ.เมืองนครพนม ผู้กล่าวหา, พ.ต.ท.คําดี เฮียงบุญ และ ร.ต.อ.ชม ชูรัตน์ พนักงานสอบสวน มีเนื้อหาโดยสรุปดังนี้

++พยานโจทก์รับว่า จำเลยไม่มีพฤติการณ์อื่นที่แสดงว่าเป็นผู้จัดชุมนุม++

พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ และ พ.ต.ท.คำดี เบิกความสอดคล้องกันว่า ที่แจ้งความและดำเนินคดีจำเลย เนื่องจากจำเลยโพสต์เชิญชวนให้ผู้อื่นมาร่วมวิ่งในกิจกรรมนี้ แม้จำเลยไม่ได้ระบุในโพสต์ว่าเป็นผู้จัด รวมทั้งไม่มีกําหนดการหรือคําแถลงการณ์

ทั้งนี้ พยานตำรวจทั้งสองรวมทั้งผู้ร่วมกิจกรรมต่างรับว่า จำเลยไม่มีพฤติการณ์อื่นใดที่แสดงว่าเป็นผู้จัดกิจกรรมดังกล่าว เพียงแต่ร่วมวิ่งและถ่ายรูป แม้ในกิจกรรมจะมีการอ่านแถลงการณ์ ซึ่งประกอบ ผู้ร่วมกิจกรรมไม่ทราบมาก่อนว่าจะมีการอ่านแถลงการณ์ แต่จำเลยก็เพียงแต่ยืนอยู่ในแถว ไม่ได้เป็นผู้อ่านแถลงการณ์ ไม่ได้เป็นผู้ที่พูดคุยและรับหนังสือแจ้งให้เลิกการชุมนุมจาก ผกก.สภ.เมืองนครพนม อีกทั้งไม่พบว่าจําเลยได้ปราศรัย รวมทั้งในขณะที่วิ่งจำเลยก็ไม่ได้เป็นผู้จัดแจงขบวนวิ่งว่าจะวิ่งไปทางไหน

โดย พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ รับว่า ตาม พ.ร.บ.ชุมนุมฯ นิยามคําว่า “ผู้จัดการชุมนุม” ซึ่งมีหน้าที่แจ้งการชุมนุม หมายถึง ผู้ประสงค์จัดกิจกรรมชุมนุม ถ้าไม่มีผู้แจ้งการชุมนุม จะถือว่าผู้โพสต์เชิญชวนเป็นผู้จัดการชุมนุมได้ก็ต่อเมื่อมีพฤติการณ์ที่ทำให้ผู้อื่นเข้าใจว่าเป็นผู้จัดการชุมนุมประกอบด้วย แต่ พ.ต.ท.คำดี พนักงานสอบสวน เบิกความยืนยันว่า การที่จําเลยโพสต์เชิญชวน ถือว่ามีพฤติการณ์เป็นผู้จัดการชุมนุมแล้ว และผู้ที่แชร์ข้อความที่จําเลยโพสต์ก็ถือว่าเป็นการชักชวนให้ร่วมชุมนุมด้วยเช่นกัน

++ผู้ร่วมกิจกรรมไปร่วมเพราะเห็นจากสื่อและเฟซบุ๊กซึ่งโพสต์กันทั่วไปว่า จะมี “วิ่งไล่ลุง”++

อย่างไรก็ตาม แม้จำเลยจะมีการโพสต์เชิญชวนให้คนไปวิ่ง แต่ประกอบ พยานโจทก์ซึ่งเป็นผู้เข้าร่วมกิจกรรม เบิกความว่า ที่ไปร่วมกิจกรรมเนื่องจากปกติพยานก็วิ่งเป็นประจำอยู่แล้ว อีกทั้งเห็นในเฟซบุ๊กซึ่งมีการโพสต์กันทั่วไปว่า วันที่ 12 ม.ค. 2563 จะมีกิจกรรมวิ่งไล่ลุง พยานมีเพื่อนในเฟซบุ๊กกว่า 5,000 คน จึงจำไม่ได้ว่าใครเป็นคนโพสต์เชิญชวน และคนที่ไปร่วมวิ่งในวันนั้นก็ไม่ได้มีการนัดแนะกัน ต่างฝ่ายต่างไปวิ่ง

สอดคล้องกับคำเบิกความของ พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ ผู้กล่าวหา ซึ่งระบุว่า พยานทราบว่า มีการนัดหมายทั่วประเทศว่าจะมีกิจกรรมการวิ่งในวันดังกล่าว โดยเริ่มจากที่กรุงเทพฯ และใช้ชื่อกิจกรรมว่า วิ่งไล่ลุง คล้ายๆ กัน เช่นเดียวกับที่นครพนม และพนักงานสอบสวน ระบุว่า จากการสอบคําให้การของผู้ร่วมกิจกรรม 2 คน ต่างให้การว่า ไม่ได้ทราบข้อความชักชวนจากเฟซบุ๊กของจําเลย แต่ทราบจากสื่อทั่วไป

ขณะที่ พ.ต.ท.นราธิป ซึ่งทำหน้าที่ตรวจสอบเฟซบุ๊กของจำเลย เบิกความว่า จำเลยโพสต์เชิญชวนให้คนไปวิ่งอย่างต่อเนื่องในช่วงก่อนวันที่ 12 ม.ค. 2563 โดยมีการแชร์ถึง 85 ครั้งและมีคนมาแสดงความเห็น 16 ข้อความ แต่รับว่า พยานไม่ทราบว่าจะมีคนอื่นโพสต์ชักชวนก่อนที่จําเลยจะโพสต์หรือไม่

ประกอบยังเบิกความว่า พยานตั้งใจว่าจะไปวิ่งในวันดังกล่าว และมีความคิดว่าจะไปแจ้งการชุมนุม โดยที่พยานกับจำเลยไม่ได้มีการนัดหมายหรือพูดคุยกัน แต่ในวันที่ 9 ม.ค. 2563 ได้มีเจ้าหน้าที่มาสอบถามและบอกให้พยานไม่ให้ไปร่วมวิ่ง พยานจึงได้นำเอา พ.ร.บ.ชุมนุมฯ ที่พยานเสิร์ชจากกูเกิ้ลมาให้เจ้าหน้าที่ดูและแจ้งว่า จะไปแจ้งการชุมนุม แต่เจ้าหน้าที่บอกพยานว่าไม่ต้องไป

++เป็นเพียงกิจกรรมออกกำลังกาย จึงไม่อยู่ในบังคับของ พ.ร.บ.ชุมนุมฯ ที่จะต้องไปแจ้งการชุมนุม++

ประกอบยืนยันว่า กิจกรรมวิ่งไล่ลุงมีการจัดในพื้นที่อื่นๆ เยอะแยะ เป็นเพียงกิจกรรมออกกำลังกาย ในขณะที่ตนวิ่งก็ไม่พบว่ามีป้ายข้อความ เครื่องขยายเสียง หรือเสื้อแสดงสัญลักษณ์ และไม่มีลักษณะที่จำเลยจะมาจัดการชุมนุม ในขณะที่เจ้าหน้าที่มาหาตนที่บ้านและห้ามไม่ให้ไปร่วมวิ่ง ตนก็ยืนยันว่าแค่จะไปวิ่งออกกำลังกาย และได้โพสต์ในเวลาต่อมาว่า การไปวิ่งออกกำลังกายเป็นสิทธิตามรัฐธรรมนูญ ที่ตำรวจมาห้ามไม่ให้พยานไปวิ่งนั้นเป็นการขัดต่อรัฐธรรมนูญ พร้อมทั้งได้แนบ พ.ร.บ.ชุมนุมฯ ที่มีการขีดเส้นใต้ที่มาตรา 3 ว่า การวิ่งออกกำลังกายไม่อยู่ในบังคับของ พ.ร.บ.ชุมนุมฯ ที่จะต้องไปแจ้งการชุมนุม

ขณะที่ พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ ผู้แจ้งความ เบิกความว่า จำไม่ได้ว่า พ.ร.บ.ชุมนุมฯ มาตรา 3 ได้บัญญัติว่า การกีฬาไม่อยู่ในบังคับของ พ.ร.บ.ชุมนุมฯ หรือไม่ นอกจากนั้น โพสต์ของจำเลยที่พยานระบุว่าเป็นการเชิญชวนนั้น พยานไม่ได้ดูโดยละเอียดว่าเป็นการเชิญชวนไปวิ่งออกกำลังกายหรือไม่ เมื่อทนายจำเลยให้พยานดูโพสต์ของจำเลยอีกครั้ง พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ รับว่า มีข้อความเชิญชวนให้มาร่วมวิ่งออกกำลังกายแสดงพลังบริสุทธิ์เท่านั้น และในการวิ่งซึ่งพยานได้รับมอบหมายให้ไปตรวจสอบ พยานก็ไม่พบป้ายข้อความ เครื่องขยายเสียง หรือสัญลักษณ์ใดๆ

นอกจากนี้ พยานตำรวจยังรับว่า หลัง ผกก.สภ.เมืองนครพนม แจ้งให้ยุติกิจกรรมในเวลา 08.00 น. กิจกรรมก็ยุติลงก่อน 08.00 น. โดยเป็นไปด้วยความสงบ ปราศจากอาวุธ ไม่มีความวุ่นวาย หรือใช้ความรุนแรง เป็นการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ และเป็นการใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญ

++ตำรวจไม่ได้สืบหาผู้จัดเตรียมแถลงการณ์ และไม่ได้ตรวจสอบเฟซบุ๊กคนอื่นว่ามีการโพสต์เชิญชวนด้วยหรือไม่++

ในวันเกิดเหตุ มีการแถลงการณ์ถึงรัฐบาลก่อนการวิ่ง ซึ่ง พ.ต.ท.จีรุฏฐ์ เบิกความว่า เป็นแถลงการณ์ของเครือข่ายพลเมืองนครพนมเพื่อประชาธิปไตย แต่พยานรับว่า ไม่ทราบว่า เครือข่ายดังกล่าวจะเป็นผู้จัดการชุมนุมหรือไม่ รวมทั้งไม่ได้มีการสืบหา เช่นเดียวกับพนักงานสอบสวน ซึ่งเบิกความด้วยว่า จากการรวบรวมพยานหลักฐานไม่ทราบว่าผู้ใดเป็นผู้จัดเตรียมคําแถลงการณ์ และไม่ทราบกลุ่มดังกล่าวนี้จะเป็นผู้จัดกิจกรรมวิ่งไล่ลุงในวันเกิดเหตุหรือไม่

ด้านประกอบ ผู้เข้าร่วมการวิ่งก็เบิกความว่า ไม่รู้มาก่อนว่าในพื้นที่จังหวัดนครพนมมีเครือข่ายพลเมืองนครพนมเพื่อประชาธิปไตยตามที่ระบุในแถลงการณ์ และไม่ทราบด้วยว่าเครือข่ายนี้จะเป็นผู้จัดการวิ่งหรือไม่

พ.ต.ท.นราธิป ผู้ตรวจสอบการโพสต์เฟซบุ๊กเชิญชวน เบิกความว่า พยานตรวจสอบเฟซบุ๊กของจำเลยเพียงคนเดียว ภายหลังจากที่มีการแจ้งความให้ดำเนินคดีจำเลย โดยพยานไม่ได้ตรวจสอบเฟซบุ๊กของกลุ่มคนที่ร่วมวิ่งด้วย รวมทั้งไม่ได้ตรวจสอบว่า คนที่ร่วมวิ่งจะเป็นผู้ที่แชร์ข้อความของจำเลยหรือไม่ สอดคล้องกับคำเบิกความของพนักงานสอบสวน ซึ่งระบุว่า พยานไม่ทราบว่านอกจากจําเลยแล้วจะมีบุคคลอื่นโพสต์ข้อความชักชวนให้มาร่วมกิจกรรมในครั้งนี้หรือไม่

(อ้างอิง: คำให้การพยานโจทก์ ศาลจังหวัดนครพนม คดีหมายเลขดำที่ อ.713/2563 ลงวันที่ 10-11 มิ.ย. 2563, https://www.tlhr2014.com/?p=18519 และ https://tlhr2014.com/archives/36115)

นัดสืบพยานจำเลย พิศาลเบิกความเป็นพยานให้ตนเองเพียงปากเดียว ระบุว่า พยานเป็นอดีตผู้ลงสมัครรับเรื่องตั้งของพรรคอนาคตใหม่ เขต 4 นครพนม เกี่ยวกับคดีนี้ พยานรู้จักกิจกรรมวิ่งไล่ลุงจากสื่อโซเชียลมีเดีย เช่น ทวิตเตอร์ เฟซบุ๊ก ว่าจะมีการจัดกิจกรรมที่กรุงเทพฯ พยานไม่รู้จักผู้จัดกิจกรรมดังกล่าวเป็นส่วนตัว แต่พอจะทราบเป็นกลุ่มนักศึกษาที่จัดกิจกรรมเพื่อประชาธิปไตย การจัดกิจกรรมดังกล่าวเป็นการออกกําลังกาย เพื่อแสดงสัญลักษณ์ทางการเมือง แต่ถูกห้ามจัด เช่นเดียวกับในหลายพื้นที่ แม้แต่ที่อุบลฯ ซึ่งมีการขออนุญาตจัด ก็ถูกห้ามเช่นกัน

ทําให้พยานเกิดความคับข้องใจ จึงโพสต์เฟซบุ๊กระบายความรู้สึกว่า ประชาชนทุกคนต้องมีส่วนร่วมในการใช้ประโยชน์ในที่สาธารณะ ไม่มีใครสามารถมาจํากัดสิทธิขั้นพื้นฐานในระบอบประชาธิปไตยได้ การออกกําลังกายก็ไม่ควรถูกจํากัดสิทธิ ส่วนรูปโปสเตอร์ที่โพสต์ พยานได้มาจากกลุ่มไลน์ จําไม่ได้ว่ากลุ่มใด เนื่องจากมีอยู่หลายกลุ่ม

พยานไม่ทราบมาก่อนว่าในจังหวัดนครพนมมีการจัดกิจกรรมวิ่งไล่ลุง มาพบในภายหลังจากข้อความที่ส่งต่อกันทางไลน์และสื่อโซเชียลว่าจะมีการจัดกิจกรรมบริเวณลานศรีสัตนาคราช แต่ไม่ทราบว่าผู้ใดเป็นผู้จัด พยานไปร่วมวิ่ง เนื่องจากความคับข้องใจดังกล่าว ทนไม่ไหวที่ถูกห้ามแม้แต่การวิ่งออกกำลังกาย

วันเกิดเหตุ พยานไปวิ่งโดยไม่ได้นําป้ายหรือเอกสารใดไปด้วย มีเพียงโทรศัพท์มือถือ ขณะที่ผู้วิ่งรวมตัวกันอยู่นั้น ได้มีการอ่านแถลงการณ์ของพลเมืองนครพนมเพื่อประชาธิปไตย โดยพยานยืนอยู่ใกล้ๆ เนื่องจากบริเวณดังกล่าวถูกกระชับพื้นที่ด้วยตํารวจและทหาร พยานไม่ทราบมาก่อนว่าจะมีการอ่านคําแถลงการณ์ในกิจกรรมนี้ และไม่ทราบว่าใครเป็นผู้นํากลุ่มดังกล่าว

หลังเสร็จการสืบพยาน ศาลได้อ่านรายงานกระบวนพิจารณาใจความว่า ตามที่จำเลยได้ยื่นคำร้องขอให้ศาลส่งคำร้องให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า บทบัญญัติที่ใช้บังคับกับจำเลยในคดีนี้ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญหรือไม่ ศาลเห็นควรให้ส่งคำร้องของจำเลยต่อศาลรัฐธรรมนูญเพื่อวินิจฉัย จึงให้เลื่อนไปฟังคำพิพากษาในวันที่ 17 ก.ย. 2563 เพื่อรอฟังคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญก่อน

(อ้างอิง: รายงานกระบวนพิจารณา ศาลจังหวัดนครพนม คดีหมายเลขดำที่ อ.713/2563 ลงวันที่ 12 มิ.ย. 2563, https://www.tlhr2014.com/?p=18519 และ https://tlhr2014.com/archives/36115)

ศาลจังหวัดนครพนมนัดฟังคำพิพากษา อย่างไรก็ตาม ศาลแจ้งว่า เนื่องจากศาลยังไม่ได้รับแจ้งจากศาลรัฐธรรมนูญว่า ได้วินิจฉัยข้อกฎหมายตามที่จำเลยได้ยื่นคำร้องขอให้วินิจฉัยข้อกฎหมายที่ใช้บังคับจำเลยว่าขัดรัฐธรรมนูญหรือไม่ คดีจึงยังไม่อาจทำคำพิพากษาได้ ให้เลื่อนไปฟังคำพิพากษาในวันที่ 17 มี.ค. 2564

เนื่องจากศาลรัฐธรรมนูญยังไม่มีคำวินิจฉัยตามที่จำเลยได้ยื่นคำร้อง คดีจึงยังไม่อาจทำคำพิพากษาได้ ศาลจึงมีคำสั่งให้จำหน่ายคดีออกสารบบเป็นการชั่วคราว

หลังเมื่อวันที่ 7 ก.ค. 2564 ศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยว่า พ.ร.บ.ชุมนุมฯ มาตรา 10, มาตรา 14 และมาตรา 28 ไม่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 26, มาตรา 34 และมาตรา 44 ศาลจังหวัดนครพนมจึงได้นัดพิศาลฟังคำพิพากษาในวันนี้

ธีระยุทธ ผาฮุย ผู้พิพากษาศาลจังหวัดนครพนมอ่านคำพิพากษายกฟ้อง ใจความว่า พิเคราะห์แล้วเห็นว่า ตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ. 2558 มาตรา 4 บัญญัติว่านิยามคำว่า “ผู้จัดการชุมนุม” หมายถึง ผู้จัดให้มีการชุมนุมสาธารณะ และให้หมายความรวมถึงผู้ประสงค์จะจัดการชุมนุมสาธารณะ และผู้ซึ่งเชิญชวนหรือนัดให้ผู้อื่นมาร่วมการชุมนุมสาธารณะ โดยแสดงออกหรือมีพฤติการณ์ทำให้ผู้อื่นเข้าใจว่าตนเป็นผู้จัด หรือร่วมจัดให้มีการชุมนุมนั้น

จากคำนิยามดังกล่าว การจะถือว่าเป็นผู้ประสงค์จัดการชุมนุมสาธารณะ จะต้องแสดงออกให้เห็นโดยชัดแจ้งว่าเป็นผู้ประสงค์จัดการชุมนุม หรือหากไม่แสดงออกชัดแจ้งว่าเป็นผู้ประสงค์จะจัดการชุมนุม จะต้องมีพฤติการณ์ที่ทำให้คนอื่นเข้าใจว่าเป็นผู้จัดหรือร่วมจัดการชุมนุม แต่ตามภาพถ่ายหมาย จ.3 ซึ่งเป็นภาพถ่ายผู้เข้าร่วมกิจกรรมวิ่งทุกคน จำเลยสวมใส่เสื้อผ้าและรองเท้าสำหรับวิ่ง จากนั้นจำเลยออกวิ่งพร้อมกับผู้ร่วมกิจกรรมคนอื่นๆ หลังจากวิ่งก็ยืนถ่ายรูปกับผู้ร่วมกิจกรรมเท่านั้น ไม่มีอุปกรณ์หรือสิ่งของใดที่จะชี้ชัดได้ว่า จำเลยเป็นผู้จัดหรือร่วมจัดการชุมนุม ทั้งจำเลยมิได้แสดงพฤติการณ์ใดที่ทำให้เห็นว่า เป็นผู้ร่วมจัดการชุมนุม

แม้ขณะรวมตัวถ่ายรูป มีนายณพจน์ศกร ทรัพย์สิทธิ์ อ่านคำแถลงการณ์เครือข่ายพลเมืองนครพนมเพื่อประชาธิปไตย จำเลยจะยืนอยู่ด้วย แต่ก็เป็นการยืนรวมกันกับผู้ร่วมวิ่งคนอื่นๆ มิได้แสดงพฤติการณ์หรืออากัปกิริยาใดเป็นพิเศษที่ทำให้เห็นว่าเป็นผู้ร่วมจัดการชุมนุม ประกอบกับพยานโจทก์ก็เบิกความในข้อเท็จจริงส่วนนี้ว่า พยานไม่ทราบว่าจำเลยมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการวิ่งดังกล่าวอย่างไร และเบิกความตอบทนายจำเลยถามค้านว่า พยานไม่ทราบก่อนที่จะวิ่งว่าจะมีการอ่านคำแถลงการณ์ พยานพบการอ่านคำแถลงการณ์ขณะที่ร่วมกิจกรรมแล้ว พยานไม่ทราบว่า ผู้ใดเป็นผู้จัดเตรียมคำแถลงการณ์ ขณะอ่านคำแถลงการณ์พยานและจำเลยยืนฟังเฉยๆ จำเลยไม่ได้ร่วมอ่านคำแถลงการณ์หรือคำปราศรัยใดๆ จากข้อเท็จจริงดังกล่าว พยานหลักฐานของโจทก์จึงยังไม่มีน้ำหนักให้รับฟังว่า จำเลยเป็นผู้จัดการชุมนุมหรือผู้ร่วมจัดการชุมนุม

ส่วนการที่จำเลยโพสต์ชักชวนให้มาร่วมวิ่ง อันจะถือว่าเป็นผู้ประสงค์จะจัดการชุมนุม ซึ่งมีหน้าที่แจ้งการชุมนุม ข้อเท็จจริงรับฟังเป็นยุติแล้วว่า จำเลยเป็นผู้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กของจำเลยชักชวนให้ผู้อื่นมาร่วมวิ่งไล่ลุง แม้ตามพระราชบัญญัติการชุมนุม พ.ศ. 2558 มาตรา 10 วรรคสอง ให้ถือว่าผู้เชิญชวนหรือนัดให้ผู้อื่นมาร่วมชุมนุมในวันเวลาและสถานที่ที่กำหนด ไม่ว่าจะด้วยวิธีการใดๆ รวมทั้งผู้ขออนุญาตใช้สถานที่หรือเครื่องขยายเสียงหรือขอให้ทางราชการอำนวยความสะดวกในการชุมนุม เป็นผู้ประสงค์จะจัดการชุมนุมสาธารณะตามวรรคหนึ่ง

แต่คำนิยามความหมายของผู้จัดการชุมนุมได้บัญญัติว่า ผู้เชิญชวนหรือนัดหมายผู้อื่นที่จะถือว่าเป็นผู้ประสงค์จัดการชุมนุมจะต้องโดยแสดงออกหรือมีพฤติการณ์ทำให้ผู้อื่นเข้าใจว่าตนเป็นผู้จัดหรือร่วมจัดให้มีการชุมนุมนั้น ซึ่งตามข้อความที่จำเลยโพสต์ว่า “วิ่ง-ไล่-ลุง 12 มกราคม 2020 นครพนม กะแลนนำเดียว เวลา 6 น.ณ ลานพญาศรีสัตตนาคราช #มาพ้อกันเด้อ” ไม่มีข้อความที่แสดงออกหรือพฤติกรรมใดนอกจากนี้ ที่ทำให้เห็นว่าจำเลยเป็นผู้ประสงค์จะจัดการชุมนุมหรือร่วมจัดการชุมนุม ทั้งขณะร่วมวิ่ง จำเลยก็มิได้มีพฤติการณ์ใดๆ ที่ทำให้เห็นว่า จำเลยเป็นผู้จัดการชุมนุมหรือเป็นผู้ร่วมจัดการชุมนุมดั่งที่วินิจฉัยแล้วข้างต้น พยานหลักฐานของโจทก์ที่นำสืบมายังไม่มีน้ำหนักให้รับฟังว่าจำเลยกระทำความผิดตามฟ้อง กรณีไม่จำต้องวินิจฉัยพยานหลักฐานของจำเลยอีก พิพากษายกฟ้อง

นับเป็นคดี “วิ่งไล่ลุง” คดีแรกที่ศาลพิพากษายกฟ้อง ในจำนวนที่มีการดำเนินคดีกับผู้จัดหรือผู้ที่เจ้าหน้าที่คิดว่าเป็นผู้จัดกิจกรรมในหลายพื้นที่รวมอย่างน้อย 16 คดี ปัจจุบันยังมีคดีที่ยังอยู่ในชั้นพิจารณาของศาลชั้นต้น 6 คดี และศาลอุทธรณ์ 1 คดี แม้กิจกรรมวิ่งไล่ลุงจะผ่านไปแล้วเกือบ 2 ปี

(อ้างอิง: คำพิพากษา ศาลจังหวัดนครพนม คดีหมายเลขดำที่ อ.713/2563 หมายเลขแดงที่ อ.520/2564 ลงวันที่ 6 ต.ค. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/36115)