สรุปความสำคัญ

รศ.ดร.ยุกติ มุกดาวิจิตร อาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หนึ่งในเครือข่ายนักวิชาการเพื่อสิทธิพลเมือง (คนส.) ถูกอภิวัฒน์ ขันทอง ประธานคณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐ (คตส.) เข้าแจ้งความดำเนินคดีในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14(3) กรณีโพสต์ข้อความในทวิตเตอร์กล่าวถึง "ข่าวลือ" โดยไม่ได้เจาะจงถึงสิ่งใด แต่อภิวัฒน์ตีความว่า เป็นการพูดถึงข่าวลือเรื่องที่รัชกาลที่ 10 กำลังประชวร และกล่าวหาว่า ยุกติแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์

กรณีนี้สะท้อนให้เห็นปัญหาของมาตรา 112 ที่ถูกตีความอย่างกว้างขวาง เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการปิดปากฝ่ายเห็นต่างทางการเมือง แม้แต่ข้อความที่ไม่มีการยืนยันข้อเท็จจริงใดๆ ก็ตีความว่าเข้าข่ายเป็นความผิดได้ ผิดหลักกฎหมายอาญาที่จะต้องตีความโดยเคร่งครัด

ข้อมูลการละเมิด

  • ผู้ถูกละเมิด
    • ยุกติ มุกดาวิจิตร
  • ประเด็นการละเมิดสิทธิ
    • เสรีภาพการแสดงออก
    • สิทธิในกระบวนการยุติธรรม
  • รูปแบบการละเมิดสิทธิ
    • จับกุม / ควบคุมตัว
  • ผู้ละเมิด
    • ตำรวจ
    • ฝ่ายปกครอง

พฤติการณ์การละเมิด

11 เม.ย. 2565 ที่ สน.นางเลิ้ง รศ.ดร.ยุกติ มุกดาวิจิตร อาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เดินทางเข้ามอบตัวตามหมายจับศาลอาญากรุงเทพใต้ที่ 229/2565 ลงวันที่ 4 เม.ย. 2565 ในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3)

กรณีนี้สืบเนื่องจากเมื่อวันที่ 17 พ.ค. 2564 อภิวัฒน์ ขันทอง ทนายความของ พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะประธานคณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐ (คตส.) เข้าแจ้งความต่อพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดี รศ.ดร.ยุกติ

เหตุที่ตำรวจเข้ายื่นคำร้องต่อศาลอาญากรุงเทพใต้ขอให้ศาลออกหมายจับในกรณีนี้ เนื่องจากพนักงานสอบสวนได้ส่งหมายเรียกไปยังที่อยู่ตามบัตรประชาชน ขณะที่ยุกติไม่ได้อาศัยอยู่ตามที่อยู่ดังกล่าวแล้ว จึงไม่ได้รับหมายเรียก และไม่ได้เข้ารับทราบข้อกล่าวหา

ก่อนเริ่มต้นทำบันทึกรับมอบตัว มีการโต้แย้งกันเล็กน้อยระหว่างทนายความและตำรวจสายสืบซึ่งยืนยันว่าจะทำ “บันทึกจับกุม” แต่ทนายความแย้งว่า ผู้ต้องหาเดินทางเข้ามามอบตัวเอง ไม่ได้ถูกจับกุม กระทั่งตำรวจยอมเปลี่ยนหัวเอกสารเป็น “บันทึกรับมอบตัว” ในที่สุด

ต่อมา พ.ต.ท.สำเนียง โสธร รองผู้กำกับ (สอบสวน) สน.นางเลิ้ง ได้แจ้งพฤติการณ์คดีมีเนื้อหาโดยย่อว่า เมื่อวันที่ 12 พ.ค. 2564 สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ได้โพสต์ข้อความผ่านทางโซเชียลมีเดียเกี่ยวกับข่าวลือว่า รัชกาลที่ 10 กำลังประชวรจนต้องเข้าโรงพยาบาล ซึ่งอภิวัฒน์ ขันทอง ผู้กล่าวหาเห็นว่า เป็นการคิดไม่ดีต่อสถาบัน

ต่อมา รศ.ดร.ยุกติ ได้โพสต์ข้อความผ่านทางทวิตเตอร์ส่วนตัวว่า “ข่าวลือ ถ้าไม่จริง ก็แปลงเป็นคำสาปแช่งแล้วกันครับ” ผู้กล่าวหาเห็นว่า เป็นการหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายต่อพระมหากษัตริย์ ซึ่งในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายคำว่า “อาฆาตมาดร้าย” ไว้ว่า เป็นการ พยาบาท มุ่งจะทำร้าย ส่วนความ “พยาบาท” หมายถึง ความต้องการอยากจะแก้แค้น

อภิวัฒน์ยังอ้างอีกว่า ผู้ต้องหารู้อยู่แล้วว่า ในช่วงเวลาดังกล่าว มีการเผยแพร่ของข่าวลือเรื่องที่รัชกาลที่ 10 กำลังประชวร จึงตีความโพสต์ดังกล่าวของผู้ต้องหาได้ว่า ต้องการ “สาปแช่ง” คือ มุ่งร้าย ต้องการให้ผู้อื่นได้รับอันตราย ถ้าไม่ประชวรก็ขอให้ประชวร ถ้าประชวรก็ขอให้สวรรคต

ยุกติให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา และจะยื่นคำให้การเพิ่มเติมเป็นลายลักษณ์อักษรภายใน 30 วัน ต่อมา ทางเจ้าหน้าที่ตำรวจได้อนุญาตให้ประกันตัวผู้ต้องหาในชั้นตำรวจ กำหนดหลักประกันเป็นเงิน 100,000 บาท ใช้เงินจากกองทุนราษฎรประสงค์ โดยพนักงานสอบสวนไม่ได้กำหนดเงื่อนไขการประกันตัวอื่นใด เป็นอันเสร็จสิ้นกระบวนการที่ สน. ในวันนี้ ในส่วนของหมายจับถือว่าสิ้นผลทางกฎหมายแล้ว

(อ้างอิง: บันทึกรับมอบตัว สน.นางเลิ้ง ลงวันที่ 11 เม.ย. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/42460)

แหล่งที่มา : กรณีที่ศูนย์ทนายความฯ ติดตามสัมภาษณ์