นักแสดงละครเวที "เจ้าสาวหมาป่า" ถูกดำเนินคดี 112

ปติวัฒน์ หรือแบงค์ (สงวนนามสกุล) และภรณ์ทิพย์ หรือกอล์ฟ (สงวนนามสกุล) นักศึกษา/นักกิจกรรม/ศิลปิน ถูกจับกุมในเดือนสิงหาคม 2557 ตามหมายจับศาลอาญาในข้อหา หมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 จากกรณีมีส่วนร่วมในละครเวทีเรื่อง "เจ้าสาวหมาป่า" ซึ่งกลุ่มประกายไฟการละครจัดแสดงในงานรำลึก 40 ปี 14 ตุลาฯ ในปี 2556 ที่หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ โดยเครือข่ายเฝ้าระวัง พิทักษ์และปกป้องสถาบัน นัดหมายกันเข้าแจ้งความให้ดำเนินคดีผู้ที่เกี่ยวข้องกับละครดังกล่าวที่สถานีตำรวจหลายจังหวัด ตั้งแต่ปลายเดือนตุลาคม 2556 หลังรัฐประหาร 22 พ.ค. 57 กรณีนี้จึงถูกติดตามจากฝ่ายความมั่นคง และถูกเร่งรัดดำเนินคดี โดย คสช. ได้เรียกกลุ่มนักกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับกลุ่ม "ประกายไฟ" หลายรายเข้ารายงานตัวในเดือนมิถุนายน 2557 และถูกสอบถามอย่างหนักถึงความเกี่ยวพันกับการแสดงดังกล่าว

กรณีนี้นับเป็นการนำประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 มาใช้ดำเนินคดีกับการแสดงออกผ่านงานศิลปะ ซึ่งสามารถตีความได้หลากหลาย และเป็นเพียงการใช้เสรีภาพในการแสดงออก อันถือเป็นการปิดกั้นการแสดงออกของประชาชน นอกจากนี้ ทั้งสองยังไม่ได้รับสิทธิในการปล่อยตัวชั่วคราว แม้จะยื่นประกันหลายครั้ง ซึ่งถือเป็นการถูกละเมิดสิทธิในการได้รับการพิจารณาคดีที่เป็นธรรม ทั้งนี้ การคุมขังอันมีเหตุมาจากการใช้เสรีภาพในการแสดงออก ทำให้ UN แสดงความวิตกกังวล โดยถือว่าเป็นการควบคุมตัวโดยพลการ

13 สิงหาคม 2557 พ.ท. พิทักษ์พล ชูศรี หัวหน้าชุดเฉพาะกิจ กองกำลังรักษาความสงบ (กกล.รส.) จังหวัดขอนแก่น เดินทางไปพบนายปติวัฒน์ หรือแบงค์ (สงวนนามสกุล) ที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น แจ้งให้นายปติวัฒน์ไปพบเขาเพียงลำพังในวันรุ่งขึ้น พร้อมทั้งระบุว่า ต้องการช่วยเหลือนายปติวัฒน์ และจะไม่มีการตั้งข้อหาใดๆ

14 สิงหาคม 2557 นายปติวัฒน์เดินทางไปพบ พ.ท.พิทักษ์พล ตามที่นัดหมาย โดยมีอาจารย์ขอเดินทางไปด้วย เนื่องจากรู้สึกผิดสังเกต เมื่อไปถึงที่นัดหมาย กลับพบเจ้าหน้าที่ตำรวจ 2 นาย ซึ่งเข้ามาแสดงภาพในหมายจับให้ปติวัฒน์ดูแล้วถามว่า เป็นภาพของเขาใช่หรือไม่ เมื่อปติวัฒน์รับว่าใช่ ตำรวจก็เข้าจับกุม โดยแสดงหมายจับศาลอาญา ถ.รัชดาฯ ที่ 988/2557 ลงวันที่ 6 มิถุนายน 2557 ในข้อหา หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ฯ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 นำตัวปติวัฒน์ไปทำบันทึกจับกุมที่ สภ.เมืองขอนแก่น ก่อนควบคุมตัวไปที่ สน.ชนะสงคราม กรุงเทพฯ โดยเจ้าหน้าที่ตำรวจจาก สภ.ชนะสงคราม

ขณะที่บันทึกการจับกุมของตำรวจระบุพฤติการณ์การจับกุมว่า เจ้าหน้าที่ชุดจับกุมได้สืบสวนรูปภาพบุคคลตามหมายจับของศาลอาญาที่ จ. 988/2557 จนทราบว่าคือ นายปติวัฒน์ อายุ 23 ปี ศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น วันที่ 14 สิงหาคม 2557 จึงได้ประสานไปยังมหาวิทยาลัยขอนแก่น ขอเชิญตัวนายปติวัฒน์ โดยมีนายวิจิตร วินทะไชย รองคณบดีฝ่ายพัฒนานักศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่น พามาพบเจ้าหน้าที่ชุดจับกุมที่ สภ.เมืองขอนแก่น เพื่อดูหมายจับดังกล่าว เมื่อมาถึงเจ้าหน้าที่ชุดจับกุมได้แสดงหมายจับให้นายปติวัฒน์ดู และนายปติวัฒน์รับว่า รูปภาพบุคคลตามหมายจับดังกล่าวเป็นตนเองจริง และไม่เคยถูกจับในคดีนี้มาก่อน เจ้าหน้าที่จึงควบคุมตัวนำส่งพนักงานสอบสวน (อ้างอิง : บันทึกการจับกุมโดยมีหมายจับ สภ.เมืองขอนแก่น ลงวันที่ 14 สิงหาคม 2557)

15 สิงหาคม 2557 เวลาประมาณ 02.00 น. ปติวัฒน์ถูกควบคุมตัวถึง สน.ชนะสงคราม พนักงานสอบสวนแจ้งข้อกล่าวหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 โดยกล่าวหาว่า "เมื่อวันที่ 6 และ 13 ต.ค. 2556 ผู้ต้องหาได้ร่วมแสดงละครเวทีของกลุ่มประกายไฟ เรื่อง "เจ้าสาวหมาป่า" ในลักษณะเป็นการล้อเลียน ในเชิงดูหมิ่น หมิ่นประมาท หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ ที่มีเนื้อหาเข้าข่ายเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ในงานรำลึก 37 ปี 6 ตุลาฯ ที่หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ท่าพระจันทร์)" (อ้างอิง: คำร้องขอฝากขังผู้ต้องหาครั้งที่ 1 ศาลอาญา ลงวันที่ 15 ส.ค. 57)

ชั้นสอบสวนซึ่งมีทนายความและผู้ไว้ใจเข้าร่วม นายปติวัฒน์ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา แต่รับว่าได้ไปร่วมแสดงละครเรื่องดังกล่าวจริง หลังจากสอบปากคำเบื้องต้น พนักงานสอบสวนได้ควบคุมตัวปติวัฒน์ไว้ในห้องขัง ก่อนนำตัวส่งศาลอาญา รัชดาฯ เพื่อขออำนาจฝากขังในช่วงบ่ายวันเดียวกัน หลังศาลอนุญาตให้ฝากขัง ทนายความได้ยื่นคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราว โดยใช้หลักประกันเป็นเงินสดจำนวน 300,000 บาท แต่ศาลมีคำสั่งไม่อนุญาตด้วยเหตุว่า คดีมีอัตราโทษสูง พฤติการณ์เป็นเรื่องร้ายแรง หากปล่อยชั่วคราวเกรงว่าจะหลบหนี ปติวัฒน์จึงถูกควบคุมตัวไปขังที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพ และไม่ได้ประกันตัวอีกเลยจนศาลมีคำพิพากษา

วันเดียวกันนี้ เวลาประมาณ 12.30 น. น.ส.ภรณ์ทิพย์ หรือกอล์ฟ (สงวนนามสกุล) นักกิจกรรม ถูกจับกุมที่ด่านตรวจคนเข้าเมืองท่าอากาศยานหาดใหญ่ จ.สงขลา โดยเจ้าหน้าที่ตำรวจ สน.ชนะสงคราม (5 นาย) และเจ้าพนักงานด่านตรวจคนเข้าเมืองท่าอากาศยานหาดใหญ่ (7 นาย) โดยขณะที่เจ้าพนักงานตรวจคนเข้าเมืองชุดจับกุมกำลังปฏิบัติหน้าที่ตรวจผู้โดยสารขาออกระหว่างประเทศ ณ จุดตรวจหนังสือเดินทางผู้โดยสารขาออกระหว่างประเทศ สายการบินแอร์เอเชีย เที่ยวบิน AK871 เดินทางไปที่ กัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ได้พบผู้โดยสารมายื่นเอกสารแทนหนังสือเดินทางให้แก่เจ้าพนักงานที่ช่องตรวจ เพื่อเดินทางออกนอกราชอาณาจักร แต่เจ้าหน้าที่พบว่า ผู้โดยสารมีหมายจับของศาลอาญา ที่ 986/2557 ลงวันที่ 6 มิถุนายน 2557 ซึ่งต้องหาว่า ดูหมิ่น หมิ่นประมาท หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ เจ้าพนักงานจึงได้เข้าแสดงหมายและจับกุม (อ้างอิง: บันทึกการจับกุม ด่านตรวจคนเข้าเมืองท่าอากาศยานหาดใหญ่ ลงวันที่ 15 ส.ค. 57)

จากนั้น เวลาประมาณ 21.50 น. เจ้าหน้าที่ตำรวจ สน.ชนะสงคราม ได้ควบคุมตัวภรณ์ทิพย์เดินทางด้วยเครื่องบินออกจากสนามบินหาดใหญ่

16 สิงหาคม 2557 เวลาประมาณ 01.30 น. ภรณ์ทิพย์ถูกควบคุมตัวถึง สน.ชนะสงคราม และถูกนำตัวเข้าห้องสืบสวนโดยมีทนายความอยู่ด้วย ตำรวจอนุญาตให้เพื่อนเข้าเยี่ยมครั้งละ 5 คน ครั้งละประมาณ 15 นาที แต่มีการบันทึกภาพผู้เข้าเยี่ยมทุกคนไว้ด้วย

จากนั้นเวลาประมาณ 02.30 น. พนักงานสอบสวนได้แจ้งข้อกล่าวหาภรณ์ทิพย์ ในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 โดยกล่าวหาว่า "เมื่อวันที่ 6 และ 13 ต.ค. 2556 ผู้ต้องหาซึ่งร่วมอยู่ในกลุ่มประกายไฟ ได้เขียนบทการแสดง กำกับเวที และจัดให้มีการแสดงละครเวที เรื่อง "เจ้าสาวหมาป่า" ในลักษณะเป็นการล้อเลียน ในเชิงดูหมิ่น หมิ่นประมาท หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ ที่มีเนื้อหาเข้าข่ายเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ในงานรำลึก 37 ปี 6 ตุลาฯ ที่หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ท่าพระจันทร์)" (อ้างอิง: คำร้องขอฝากขังผู้ต้องหาครั้งที่ 1 ศาลอาญา ลงวันที่ 16 ส.ค. 57)

ชั้นสอบสวน ภรณ์ทิพย์ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา หลังจากสอบปากคำเบื้องต้น พนักงานสอบสวนได้ควบคุมตัวภรณ์ทิพย์ไว้ในห้องขัง ก่อนนำตัวส่งศาลอาญา รัชดาฯ เพื่อขออำนาจฝากขังในเช้าวันเดียวกัน หลังศาลอนุญาตให้ฝากขัง ทนายความได้ยื่นคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราว โดยใช้หลักประกันเป็นเงินสดจำนวน 500,000 บาท แต่ศาลมีคำสั่งไม่อนุญาตด้วยเหตุว่า การกระทำความผิดของผู้ต้องหากับพวกกระทบกระเทือนจิตใจของประชาชนที่จงรักภักดี ประกอบกับผู้ต้องหาถูกจับกุมตามหมายจับ เชื่อว่าหากอนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวแล้วจะหลบหนี ภรณ์ทิพย์จึงถูกควบคุมตัวไปขังที่ทัณฑสถานหญิงกลาง กรุงเทพ และไม่ได้ประกันตัวอีกเลยจนศาลมีคำพิพากษา (อ้างอิง: https://prachatai.com/journal/2014/08/55090)

20 สิงหาคม 2557 เวลา 10.00-11.00 น. ทหารและตำรวจในเครื่องแบบประมาณ 10 นาย อ้างว่ามาจากฝ่ายความมั่นคง โดยหนึ่งในนั้นเป็นพนักงานสอบสวน สน.ชนะสงคราม เข้าสอบสวนปติวัฒน์ที่เรือนจำ และบันทึกวีดิโอเอาไว้ตลอด วันเดียวกัน พนักงานสอบสวน อัยการ และเจ้าหน้าที่ฝ่ายอื่นๆ ยังเข้าสอบสวนภรณ์ทิพย์ที่ทัณฑสถานหญิงกลาง ตั้งแต่เวลา 14.00 - 20.00 น. โดยไม่มีทนายความเข้าร่วมทั้งสองกรณี

กรณีนี้เกี่ยวข้องกับละครเวทีเรื่อง "เจ้าสาวหมาป่า" จัดแสดงในงานรำลึก 40 ปี 14 ตุลาฯ ที่หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ เมื่อวันที่ 6 และ 13 ต.ค. 2556 โดยเป็นการรวมการเฉพาะกิจของอดีตนักแสดงจากกลุ่มประกายไฟการละคร ซึ่งปิดตัวไปเมื่อปลายปี 2555 และนักแสดงกลุ่มอื่นๆ ต่อมา วันที่ 30 ต.ค. 2556 เครือข่ายเฝ้าระวัง พิทักษ์และปกป้องสถาบัน มีการจัดประชุมสมาชิกเครือข่าย โดยมีผู้เข้าร่วมราว 200-300 คน ได้ประชุมร่วมกันเพื่อแจกจ่ายคลิปละครดังกล่าว และนัดแนะให้เครือข่ายฯ เข้าแจ้งความตามมาตรา 112 ที่สถานีตำรวจในพื้นที่ที่อยู่อาศัย (อ้างอิง: https://prachatai.com/journal/2014/08/55090)

เหตุที่ภรณ์ทิพย์ เดินทางไปต่างประเทศ เพราะได้รับการตอบรับจาก โครงการ Work and Holiday ให้ไปทำงานที่ประเทศออสเตรเลีย 1 ปี เป็นโครงการภายใต้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (อ้างอิง: โครงการ Work and Holiday ของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ใบอบรมวิชาชีพและใบอบรมภาษาอังกฤษ ในสำนวนคดี)

• คดีที่ 1 : TLHR57016

• ภรณ์ทิพย์
  นักกิจกรรม สนใจการเมืองตั้งแต่ครั้งยังเป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยรามคำแหง เธอและเพื่อนๆ ร่วมกันก่อตั้งกลุ่มละครเล็กๆ ชื่อว่า ประกายไฟการละครเมื่อปี 2553 มีวัตถุประสงค์เพื่อทำละครให้เข้าถึงประชาชนชั้นล่าง ที่ผ่านมาจะทำการแสดงละครในประเด็นสังคม ประเด็นการเมือง ตามท้องถนน ที่ชุมนุม และในต่างจังหวัด อย่างไรก็ตาม กลุ่มละครดังกล่าวได้ปิดตัวลงไปแล้วเมื่อ 8 ก.ค.2555 เนื่องจากความไม่ลงตัวของสมาชิกและความต้องการศึกษาทฤษฎีทางสังคม การเมือง เพิ่มเติมของสมาชิกในกลุ่ม ส่วนภรณ์ทิพย์ได้หันไปประกอบอาชีพเป็นลูกจ้างบริษัท
  
  (อ้างอิง: https://prachatai.com/journal/2014/09/55763)