คดี 112 "จรัส" นักศึกษาจันทบุรี เหตุแสดงความเห็นเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง

จรัสพร้อมผู้ปกครองเดินทางเข้ารับทราบข้อกล่าวหาตามหมายเรียก สภ.เมืองจันทบุรี เนื่องจากถูกนิรุตต์ แก้วเจริญ กล่าวหาว่า “นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือนหรือปลอมไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน”

พนักงานสอบสวนแจ้งพฤติการณ์ที่กล่าวหาว่า เมื่อวันที่ 7 เม.ย. 2563 เวลา 02.00 น. ผู้กล่าวหาซึ่งอาศัยอยู่ที่อำเภอเมืองจันทบุรี ได้เปิดใช้งานโทรศัพท์มือถือส่วนตัวและคอมพิวเตอร์เข้าดูโซเชียลมีเดียสื่อเฟซบุ๊ก “เพจจันทบุรี” พบข้อความซึ่งผู้ดูแลเพจโพสต์ว่า “ช่วงนี้โรคโควิดระบาด เศรษฐกิจไม่ดี ให้ใช้ชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง” หลังจากนั้นไม่นานมีสมาชิกในกลุ่มเพจได้แสดงความคิดเห็นลงในโพสต์ และผู้กล่าวหาอ้างว่าจรัสได้โพสต์ข้อความแสดงความคิดเห็นว่า

“Nirut Kaewcharoen ไม่ต้องรู้หรอก ว่าผมทำไรบ้างอะ แต่แค่ผมจะสื่อสารว่าเราโดนหลอกอะ ทฤษฎีที่มันเอามาแค่หลอกให้พวก ปชช ที่ไม่รู้จักรู้ร้อนรู้หนาว(คนส่วนใหญ่)ได้สบายใจกับคำว่าพอเพียง กับคำว่าประหยัด ส่วนพวกบุคคลที่ได้รับผลกระทบจริงๆ กลับไม่มีอะไรมาเยียวยาเค้าเลย แบบนี้พอเข้าใจว่ามันไม่ควรใช้ยังไง อารมณ์แบบเราเสียภาษีให้กษัตริย์เพื่อให้กษัตริย์มาพัฒนาประเทศและดูแลทุกคนใน ปทท ปะ ไม่ใช่ทอดทิ้งคนกลุ่มล่างปะวะ คิดเอาว่าคนพวกนี้จะอยู่ไง ลำบากแค่ไหน ตื่นมาหาหาข้าวกินสักมื้อนี่โคตรจะลำบากแล้ว ไม่เคยเห็นคนพวกนี้เข้าถึงทฤษฎีนี้สักนิด เพราะผมพูดเลยว่าไม่ต้องมีเศรษฐกิจพอเพียงคนไทยก็อยู่ได้ (แม่งแค่ฉลาดบอกคนไทยให้พอ มันจะรวยได้คนเดียวจะได้กดหัวหัวง่ายๆ) คิดแบบนี้นะ บอกเลยมันโหนคำว่าประหยัดเพื่อหลอก ปชช ครับ คืนประเทศไทยให้คนไทยจะเปลี่ยนให้เป็นเมือง”

ผู้กล่าวหาอ้างว่าข้อความดังกล่าวทำให้บุคคลทั่วไปที่มาอ่าน เข้าใจผิดว่าเป็นการหลอกลวงประชาชนให้หลงเชื่อโดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหาย จึงมาแจ้งความร้องทุกข์กับพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดีกับจรัส

พนักงานสอบสวนจึงข้อกล่าวหาจรัสว่า “นำข้อมูลเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือนหรือปลอมไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน” อันเป็นความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (1)

ในการแจ้งข้อกล่าวหาและสอบปากคำ ซึ่งไม่มีทนายความอยู่ร่วม มีเพียงผู้ปกครอง จรัสได้ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา และให้การเบื้องต้นว่าไม่ได้มีเจตนาบิดเบือนข้อมูลหรือเจตนาหมิ่นประมาทกษัตริย์ แต่โพสต์เป็นเชิงตั้งคำถามให้เจ้าของโพสต์ได้ทราบ

หลังเสร็จกระบวนการ พนักงานสอบสวนไม่ได้ควบคุมตัวจรัสไว้

ทั้งนี้จากข้อความที่ถูกกล่าวหานั้น พบว่าเป็นข้อความที่เป็นการแสดงความคิดเห็นตอบผู้ใช้เฟซบุ๊กที่ใช้ชื่อภาษาอังกฤษชื่อเดียวกับ “นิรุตต์ แก้วเจริญ” ซึ่งเป็นผู้กล่าวหาในคดีนี้เอง

(อ้างอิง: https://tlhr2014.com/archives/27031)

จรัสเดินทางไปรายงานตัวที่สำนักงานอัยการจังหวัดจันทบุรี เพื่อฟังคำสั่งตามที่พนักงานอัยการนัดหมาย หลังพนักงานสอบสวนส่งตัวจรัสพร้อมสำนวนการสอบสวนให้พนักงานอัยการจังหวัดจันทบุรีในเดือนพฤศจิกายน 2563 แต่อัยการยังไม่มีคำสั่ง นัดหมายมารายงานตัวอีกครั้งในวันที่ 27 ม.ค. 2564 เวลา 10.00 น.

อัยการยังไม่มีคำสั่ง นัดหมายมารายงานตัวอีกครั้งในวันที่ 24 ก.พ. 2564 เวลา 10.00 น.

อัยการยังไม่มีคำสั่ง นัดหมายมารายงานตัวอีกครั้งในวันที่ 24 มี.ค. 2564 เวลา 10.00 น.

จรัสพร้อมทนายความเดินทางเข้ารับทราบข้อกล่าวหาเพิ่มเติม ที่ สภ.เมืองจันทบุรี หลัง ร.ต.อ.พิชิต สายกระสุน พนักงานสอบสวน สภ.เมืองจันทบุรี ออกหมายเรียกลงวันที่ 9 มี.ค. 2564 ให้จรัสไปรับทราบข้อกล่าวหา “หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ” และนําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลอันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร เพิ่มเติม

ก่อนหน้านี้เมื่อช่วงต้นเดือนมีนาคม 2564 อัยการได้แจ้งจรัสว่า มีคำสั่งจากทางอัยการจังหวัดประจำสำนักงานอัยการสูงสุด ภายใต้คณะทำงานกำหนดแนวทางในการบังคับใช้กฎหมายในคดีตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ให้แจ้งข้อกล่าวหาต่อจรัสเพิ่มเติม ในข้อหา “หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ”

พนักงานสอบสวนได้แจ้งพฤติการณ์ในคดีเช่นเดิมที่เคยได้แจ้งมาแล้ว โดยไม่ได้มีพฤติการณ์อื่นๆ เพิ่มเติม ก่อนแจ้งข้อกล่าวหา 2 ข้อหา คือ “หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และนําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลอันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร ตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3)

จรัสให้การปฏิเสธข้อกล่าวหา เมื่อสอบปากคำเสร็จพนักงานสอบสวนได้ให้ปล่อยตัวจรัส ไม่ได้ควบคุมตัวไว้

(อ้างอิง: บันทึกการแจ้งข้อกล่าวหาเพิ่มเติม สภ.เมืองจันทบุรี ลงวันที่ 15 มี.ค. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/27031)

อัยการยังไม่มีคำสั่ง เลื่อนฟังคำสั่งไปเป็นวันที่ 27 เม.ย. 2564 เวลา 10.00 น.

อัยการยังไม่มีคำสั่ง เนื่องจากตำรวจยังไม่ส่งสำนวนสอบสวนที่สอบเพิ่มเติมให้อัยการ เลื่อนไปฟังคำสั่งวันที่ 27 พ.ค. 2564

จรัสเดินทางไปฟังคำสั่งอัยการ ก่อนจะทราบว่าอัยการมีคำสั่งฟ้องจรัส ในข้อกล่าวหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14

จากนั้นอัยการได้ยื่นฟ้องต่อศาลจังหวัดจันทบุรี ศาลรับฟ้องไว้ ต่อมาญาติของจรัสได้ยื่นขอปล่อยตัวชั่วคราว ศาลอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวระหว่างการพิจารณาคดี วงเงินประกัน 150,000 บาท โดยไม่ได้กำหนดเงื่อนไขใดๆ ซึ่งญาติได้ใช้เงินสดส่วนตัววางเป็นหลักประกัน ศาลกำหนดวันนัดคุ้มครองสิทธิในวันที่ 28 มิ.ย. 2564 เวลา 9.00 น. และนัดสอบคำให้การวันที่ 5 ก.ค. 2564 เวลา 9.00 น.

(อ้างอิง: คำฟ้อง ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีหมายเลขดำที่ อ.1335/2564 ลงวันที่ 27 พ.ค. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/30136)

จรัสพร้อมทนายความเดินทางไปตามนัดของศาล

จรัสและทนายจำเลยเดินทางมาศาล ศาลได้อ่านคำฟ้องให้จำเลยฟัง และสอบถามคำให้การ จรัสยืนยันให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา และได้ยื่นคำให้การเป็นหนังสือประกอบ โดยให้การในประเด็นว่าข้อความตามฟ้องนั้นเกี่ยวข้องกับการตั้งคำถามเรื่องปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ไม่ได้มีเจตนาดูหมิ่น หมิ่นประมาท และแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 อีกทั้งตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 นั้น มุ่งคุ้มครองเฉพาะพระมหากษัตริย์ที่ยังทรงครองราชย์อยู่เท่านั้น

จากนั้น พนักงานอัยการโจทก์ ได้แถลงขอนำส่งพยานเอกสารจำนวน 5 ฉบับ และส่งให้ฝ่ายจำเลยตรวจ ขณะที่จำเลย ยังไม่มีพยานเอกสารที่จะส่งต่อศาล หลังจากตรวจดูเอกสาร คู่ความแถลงว่าไม่มีข้อเท็จจริงในเอกสารใดที่สามารถรับกันได้

อัยการโจทก์ได้แถลงว่าประสงค์จะนำสืบพยานบุคคลทั้งหมด 5 ปาก ได้แก่ ผู้กล่าวหา ซึ่งเป็นผู้พบข้อความตามฟ้อง, เพื่อนของจำเลย, คณะพนักงานสอบสวนที่ทำสำนวนคดีนี้ อีกจำนวน 3 นาย โดยโจทก์ของใช้เวลาสืบพยานจำนวน 1 นัด

ฝ่ายทนายจำเลยแถลงประสงค์จะนำสืบพยานทั้งหมด 2 ปาก ได้แก่ ตัวจำเลยเอง และพยานนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญด้านนิติศาสตร์ โดยขอใช้เวลาสืบพยานทั้งหมดครึ่งนัด

ศาลพิเคราะห์แล้ว ได้อนุญาตให้คู่ความสืบพยานได้ตามจำนวนนัดที่ร้องขอ และคู่ความตกลงวันนัดสืบพยานในวันที่ 7-8 ตุลาคม 2564

(อ้างอิง: https://tlhr2014.com/archives/31732)

พยานโจทก์เข้าเบิกความจำนวน 2 ปาก และจำเลยเข้าเบิกความเป็นพยานให้ตนเองเพียง 1 ปาก จนเสร็จสิ้น โดยมีข้อต่อสู้ในประเด็นว่าการวิพากษ์วิจารณ์องค์พระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้ว ไม่เข้าข่ายองค์ประกอบของมาตรา 112

++พยานโจทก์ปากที่ 1 – นิรุตต์ แก้วเจริญ (ผู้กล่าวหา) ยืนยันดำเนินคดีเพราะหมิ่นอดีต ร. 9 เพียงพระองค์เดียว อ้างแม้สวรรคตแล้ว แต่ยังคงอยู่ในใจชาวไทย++

นิรุตต์ได้เบิกความว่า เมื่อวันที่ 7 เม.ย. 2563 เวลาประมาณ 02.00 น. ซึ่งขณะนั้นตนยังไม่เข้านอน ได้ใช้โทรศัพท์มือถือส่วนตัวเข้าไปดูกลุ่มเฟซบุ๊กชื่อว่า ‘เพจจันทบุรี’ ซึ่งนิรุตต์เป็นสมาชิกอยู่ด้วย พบว่ามีผู้โพสต์ตั้งกระทู้เกี่ยวกับเรื่อง “การควรนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19” แต่ไม่ได้กล่าวว่าหลักการดังกล่าวเป็นของผู้ใด แต่นิรุตต์ทราบว่า หลักแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงดังกล่าวเป็นพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9

ผู้โพสต์ตั้งกระทู้ดังกล่าว คือ ‘ชานนท์’ ซึ่งนิรุตต์จำนามสกุลไม่ได้ ชานนท์เป็นผู้ดูแลกลุ่มเฟซบุ๊กดังกล่าว ซึ่งมีสมาชิกภายในกลุ่มประมาณ 100,000 คน

ต่อมานิรุตต์พบว่า มีบุคคลผู้หนึ่งเข้าไปโต้ตอบพิมพ์ข้อความในทำนองว่า ‘เศรษฐกิจพอเพียงเป็นเรื่องวาทกรรมหลอกลวง เป็นการกดขี่คนจน ประชาชนเสียภาษีให้แก่พระมหากษัตริย์ แต่กษัตริย์ไม่ดูแลประชาชน’ โดยผู้ที่ตอบข้อความในลักษณะเช่นนี้มีเพียงคนเดียว

นิรุตต์จึงได้กดบันทึกภาพหน้าจอที่มีการโต้ตอบกระทู้ซึ่งเป็นข้อความโต้ตอบอันเป็นประเด็นในคดีนี้ และพบว่ามีจำเลยเป็นผู้โพสต์ตอบโต้ดังกล่าว

นิรุตต์เห็นว่าข้อความดังกล่าวของจำเลย เป็นข้อความที่ไม่เหมาะสม หลังจากเกิดเหตุ 2-3 วัน จึงได้เดินทางไปร้องทุกข์กับพนักงานสอบสวน สภ.เมืองจันทบุรี โดยไม่ได้ระบุข้อกล่าวหา เพียงแต่เข้าไปแจ้งพฤติการณ์ว่าเป็นการกระทำที่เป็น ‘การดูหมิ่นกษัตริย์’ เท่านั้น

ต่อมานิรุตต์จึงได้ไปค้นหาหลักฐานเพิ่มเติมจาก ‘จิรศักดิ์ นักธรรม’ ซึ่งเป็นคนที่นิรุตต์รู้จัก เนื่องจากประกอบอาชีพเป็นช่างภาพเหมือนกัน จิรศักดิ์บอกกับนิรุตต์ว่ารู้จักกับจำเลย และได้ให้รายละเอียดข้อมูลส่วนตัวของจำเลยไว้

ในช่วงตอบคำถามทนายจำเลยถามค้าน นิรุตต์เบิกความว่า ‘เพจจันทบุรี’ ไม่ได้เปิดต่อสาธารณะ แต่เป็นกลุ่มที่ตั้งขึ้นมาโดยมีสมาชิกของกลุ่ม ผู้ที่จะเข้าไปดูในเพจดังกล่าวได้ต้องเป็นสมาชิกและได้รับการอนุญาตให้เข้าไปดูก่อน จึงจะเข้าไปไปดูเนื้อหาในกลุ่มได้

ส่วนกระทู้เรื่องเศรษฐกิจพอเพียงดังกล่าว จำเลยเพียงเข้าไปแสดงความความคิดเห็น ไม่ใช่ผู้ที่ตั้งกระทู้เอง ทั้งนี้มีผู้ที่เข้าไปแสดงคิดเห็นจำนวนหลายคน รวมถึงพยานด้วย แต่มีเพียงจำเลยที่แสดงความคิดเห็นในเชิงลบ ส่วนการที่ตนไปร้องทุกข์กับพนักงานสอบสวนนั้นเป็นการระบุถึงการหมิ่นประมาทกษัตริย์รัชกาลที่ 9 เพียงพระองค์เดียว

พนักงานอัยการถามติง นิรุตต์เบิกความตอบกลับว่า การเข้าไปดูกลุ่มเฟซบุ๊ก ‘เพจจันทบุรี’ ได้นั้นจะต้องเป็นสมาชิกของกลุ่มเฟซบุ๊กดังกล่าวเท่านั้น โดยวิธีการเป็นสมาชิกมี 2 วิธี คือ ผู้ที่ไม่ได้เป็นสมาชิกกลุ่มนั้น ต้องกดคำขอเข้าร่วมเป็นสมาชิก และต้องได้รับความยินยอมจากสมาชิกเดิมให้เข้าร่วมได้ และอีกวิธีหนึ่งคือการที่สมาชิกของกลุ่ม กดชวนให้เข้าไปเป็นสมาชิก

ในตอนท้าย จรัสยังคงเบิกความยืนยันว่า แม้ขณะเกิดเหตุรัชกาลที่ 9 จะเสด็จสวรรคตไปแล้ว แต่พระองค์ก็ยังคงเป็นกษัตริย์ไทยพระองค์หนึ่งที่อยู่ในใจของชาวไทย

++พยานโจทก์ปากที่ 2 – ร.ต.อ.พิชิต สายกระสุน ทนายจำเลยยกความเห็นนักวิชาการชี้ ‘112 ไม่ครอบคลุมอดีตกษัตริย์’ พยานโต้จำเลยจาบจ้วงสถาบันฯ สมควรถูกฟ้อง++

ร.ต.อ.พิชิต สายกระสุน พนักงานสอบสวน สภ.เมืองจันทบุรี ได้เบิกความว่า ในคดีนี้ เมื่อวันที่ 20 พ.ค. 2563 เวลา 15.45 น. นายนิรุตต์ แก้วเจริญ ได้มาแจ้งความร้องทุกข์กับ ร.ต.อ.วินิจ สิมะลิ ซึ่งเป็นพนักงานสอบสวนเวร เพื่อให้ดำเนินคดีกับผู้ใช้เฟซบุ๊กรายหนึ่ง ซึ่งได้โพสต์ข้อความแสดงความคิดเห็นลงในกลุ่มเฟซบุ๊กหนึ่งเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในลักษณะหมิ่นประมาทรัชกาลที่ 9 ซึ่งขณะนั้นนิรุตต์ยังไม่ได้ระบุว่าผู้ใช้เฟซบุ๊กดังกล่าวเป็นผู้ใด

ต่อมา ร.ต.อ.วินิจ ได้สอบปากคำนิรุตต์ โดยเขาได้ระบุตัวตนของจำเลยด้วยการระบุว่าภาพโปรไฟล์บนบัญชีเฟซบุ๊กส่วนตัวของจำเลย ตรงกันกับรูปภาพในข้อมูลทะเบียนราษฎรของจำเลยที่พนักงานสอบสวนหามาได้

นอกจากนี้ ร.ต.อ.วินิจ ยังได้สอบปากคำ ‘จิระศักดิ์ นักธรรม’ ไว้เป็นพยานอีกด้วย ซึ่งจิระศักดิ์ให้การว่ารู้จักกันกับจำเลย และยืนยันตัวจำเลยไว้ ทั้งนี้ในการสอบปากคำยังมี พ.ต.ท.ประเชิญ ชาญสำโรง เป็นพนักงานสอบสวนผู้ร่วมสอบปากคำด้วย

ต่อมา พนักงานสอบสวนทั้งสองคนได้ย้ายไปรับราชการที่อื่น และ ร.ต.อ.พิชิต ได้มารับสำนวนคดีแทน จากนั้นเมื่อวันที่ 11 ส.ค. 2563 ตนได้ออกหมายเรียกให้จำเลยมาพบ และทำการแจ้งข้อกล่าวหา หลังจากนั้นพยานได้รวบรวมพยานหลักฐานและมีความเห็นสั่งฟ้อง ก่อนส่งสำนวนคดีต่อให้พนักงานอัยการ ต่อมาพนักงานอัยการเห็นว่าควรแจ้งข้อหาเพิ่มเติม ตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 3, 14 (3) และประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112

ทนายจำเลยถามค้าน ร.ต.อ.พิชิต เบิกความว่า ขณะแจ้งข้อกล่าวหา จำเลยมีอายุ 18 ปีเศษ การสอบปากคำในวันที่ 11 ส.ค. 2563 จำเลยให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา โดยให้เหตุผลว่า ‘ไม่มีเจตนาดูหมิ่นกษัตริย์’ และบอกว่าเป็นเพียงการลงข้อความในลักษณะตั้งคำถาม แต่ปรากฏว่ามีผู้อื่นมาร่วมแสดงความคิดเห็นต่อจากจำเลยจนเกิดความขัดแย้งขึ้น

จำเลยยังระบุว่าเหตุของคดีนี้ จำเลยเชื่อว่า ผู้กล่าวหามีปัญหาโกรธเคืองกับตนเอง เนื่องจากความคิดเห็นไม่ตรงกัน ผู้กล่าวหาจึงได้ไปร้องทุกข์เพื่อดำเนินคดี จำเลยยังระบุว่าเมื่อเห็นว่าข้อความนั้นไม่เหมาะสม จึงได้ดำเนินการลบความคิดเห็นนั้นออกไปแล้ว

ร.ต.อ.พิชิต เบิกความอีกว่า ในการแจ้งข้อกล่าวหาและทำสำนวนส่งฟ้องครั้งที่ 2 นั้น ตนเห็นว่าข้อความที่จำเลยโพสต์ลงในกลุ่ม ‘เพจจันทบุรี’ นั้น เป็นข้อความจาบจ้วงและใส่ความรัชกาลที่ 9 โดยกล่าวหาว่าพระองค์นำเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงมาทำให้ประชาชนหลงเชื่อ แม้ว่าท่านจะเสด็จสวรรคตไปแล้ว แต่พยานก็มีความเห็นว่าการกระทำของจำเลย ยังเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112

ทนายจำเลยได้ถามค้านพยานว่า มีความเห็นของอาจารย์ทางกฎหมายหลายท่านเกี่ยวกับประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ได้แก่ หยุด แสงอุทัย, จิตติ ติงศภัทิย์, ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ, สาวตรี สุขศรี และ วรเจตน์ ภาคีรัตน์ ซึ่งได้ให้ความเห็นว่า

“มาตรา 112 คุ้มครองบุคคล 4 ตำแหน่ง ได้แก่ พระมหากษัตริย์, พระราชินี, รัชทายาทและผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ โดยบุคคลดังกล่าวต้องยังมีชีวิตอยู่และดำรงตำแหน่งดังกล่าว หากพ้นจากตำแหน่งไม่ว่าจะจากการสวรรคตหรือสละราชบัลลังก์ จะถือว่าไม่เข้าองค์ประกอบตามมาตรา 112”

ร.ต.อ.พิชิต เบิกความว่า แม้จะมีความเห็นทางวิชาการดังกล่าว แต่การกระทำของจำเลยเป็นการจาบจ้วงหรือหมิ่นประมาทสถาบันกษัตริย์ จึงเห็นสมควรสั่งฟ้องจำเลยในข้อหานี้

ทนายจำเลยถามพยานว่า “หากมีผู้หมิ่นประมาทใส่ความ ‘สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช’ แล้วมีผู้นำข้อความดังกล่าวมาแจ้งความให้ดำเนินคดี พยานจะดำเนินคดีหรือไม่” พยานระบุว่าไม่ขอตอบ

หลังจบการเบิกความของ ร.ต.อ.พิชิต พนักงานอัยการแถลงว่า มีความประสงค์ที่จะสืบพยานบุคคลเพิ่มเติมอีก จำนวน 3 ปาก ซึ่งได้แก่ นายจิรศักดิ์ นักธรรม ผู้ให้การยืนยันตัวตนของจำเลย, พ.ต.ท.ประเชิญ และ ร.ต.อ.วินิจ พนักงานสอบสวน แต่หากฝ่ายจำเลยยอมรับพยานโจทก์ทั้งสามได้ โจทก์จะไม่ติดใจสืบพยาน

เมื่อฝ่ายจำเลยได้ตรวจสอบเอกสารที่เกี่ยวข้องกับพยานโจทก์ทั้งสามปากแล้ว จึงได้แถลงยอมรับข้อเท็จจริง โจทก์จึงไม่ติดใจสืบพยานบุคคลทั้ง 3 ปากดังกล่าว ทำให้การสืบพยานโจทก์เสร็จสิ้น

++พยานจำเลย – จรัส เบิกความไม่มีเจตนาดูหมิ่นกษัตริย์ แค่ชวนตั้งคำถามเท่านั้น ยืนยันจะสู้คดีให้ถึงที่สุด เพราะโทษ 112 รุนแรงเกินไปไม่สมเหตุผล++

จรัสเบิกความว่า ขณะเกิดเหตุตนมีอายุ 18 ปีเศษ ศึกษาอยู่ระดับปริญญาตรี ชั้นปีที่ 1 ที่มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งใน จ.จันทบุรี

เหตุในคดีนี้เกิดขึ้นในกลุ่มเฟซบุ๊กส่วนตัวที่ชื่อ ‘เพจจันทบุรี’ ซึ่งจะต้องได้รับอนุญาตจากผู้เป็นเจ้าของกลุ่มหรือผู้ดูแลก่อน จึงจะเข้าเป็นสมาชิกได้ พยานยืนยันว่ากลุ่มดังกล่าวไม่ใช่ ‘กลุ่มสาธารณะ’ ผู้ที่จะเห็นข้อความได้ จะต้องเป็นสมาชิกของกลุ่ม

วันเกิดเหตุในคดีนี้ ประมาณวันที่ 6-7 เม.ย. 2563 ขณะที่ตนกำลังเล่นเฟซบุ๊กในโทรศัพท์มือถือได้พบว่าเจ้าของกลุ่มเฟซบุ๊ก ‘เพจจันทบุรี’ โพสต์ข้อความว่า ‘ขณะนี้ติดเชื้อโรคระบาดควรปรับใช้เศรษฐกิจพอเพียงกับการดำเนินชีวิต’ จรัสจึงเข้าไปแสดงความคิดเห็น โดยตั้งคำถามเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง จากนั้นก็มีผู้เข้าร่วมแสดงความคิดเห็นหลายคนในลักษณะด่าว่าและเสียดสี ทั้งที่เป็นการตั้งคำถามกับเจ้าของโพสต์เท่านั้น

จากนั้น นิรุตต์ ซึ่งเป็นผู้กล่าวหาในคดีนี้ ได้เข้ามาแสดงความคิดเห็นและลงข้อความในกลุ่มดังกล่าวด้วย โดยมีหลายข้อความที่ด่าว่าและเสียดสี จนทำให้ตนรู้สึกโกรธและขาดสติจึงได้ลงข้อความตามที่โจทก์ได้ฟ้องในคดีนี้

เมื่อได้สติแล้ว พยานได้พูดคุยปรึกษากับเพื่อน จึงลงความเห็นว่าการกระทำของตนเองไม่เหมาะสมจึงได้ลบข้อความคอมเมนต์แรกออกไป เป็นเหตุให้ข้อความอื่นๆ หายไปจากกลุ่มเฟซบุ๊กดังกล่าวด้วย

นิรุตต์โต้เถียงกับพยานในกลุ่มเฟซบุ๊กดังกล่าวหลายข้อความ ทำให้พยานเชื่อว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้นิรุตต์โกรธเคืองพยาน จนไปแจ้งความดำเนินคดีในครั้งนี้

จรัสเบิกความยืนยันว่า “เจตนาเพียงจะตั้งคำถามเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาจะหมิ่นประมาทหรืออาฆาตมาดร้ายในหลวงรัชกาลที่ 9 แต่อย่างใด” และเบิกความอีกว่า “สาเหตุที่ต่อสู้ในคดีนี้เนื่องจากโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 นั้นสูงเกินไป ไม่สอดคล้องกับการกระทำของตน”

จรัสยอมรับว่าข้อความที่ตนเองโพสต์ลงในกลุ่มเพจจันทบุรีนั้นอาจไม่เหมาะสมอยู่บ้าง แต่โจทก์ฟ้องคดีนี้ตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3) พยานเห็นว่าเป็นบทมาตราที่ ‘รุนแรง’ เกินกว่าการกระทำ พยานจึงยืนยันให้การปฏิเสธและขอต่อสู้คดีจนถึงที่สุด

พนักงานอัยการถามค้าน จรัสได้เบิกความตอบกลับว่า ขณะโพสต์ข้อความหรือแสดงความคิดเห็นในกลุ่มเฟซบุ๊กเพจจันทบุรี ตนเองไม่ทราบว่าสมาชิกอยู่ในกลุ่มทั้งหมดเท่าใด การที่ตนเองลบข้อความนั้น กระทำไปโดยไม่มีผู้ใดสั่งการ แต่ทำไปเพราะรู้สึกสำนึกผิดในการกระทำของตนเอง ซึ่งควรจะพูดจาโต้ตอบในลักษณะที่ดี ไม่ขัดแย้งกัน และไม่ควรโต้ตอบผู้ที่เสียดสี

จรัสยืนยันว่าการลบข้อความต้นเหตุนั้น ‘ไม่ใช่เพราะเกรงว่าจะถูกดำเนินคดีแต่อย่างใด’

ในตอนท้าย จรัสยังได้เบิกความว่า ตามที่ได้อ้าง ผศ.สาวตรี สุขศรี เข้าเป็นพยานในคดีนี้นั้น ตนเองได้ส่งบทความฎีกาวิเคราะห์ตามเอกสารที่ยื่นต่อศาลแล้ว จึงไม่ได้ขอให้พยานนักวิชาการ มาเบิกความอีก โดยความเห็นดังกล่าวยืนยันว่ามาตรา 112 คุ้มครองเฉพาะพระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบันที่ยังทรงครองราชย์อยู่เท่านั้น ไม่รวมถึงพระมหากษัตริย์ในอดีตที่สวรรคตแล้ว

หลังจากสืบพยานเสร็จสิ้น ศาลจึงยกเลิกนัดสืบพยานจำเลยที่กำหนดไว้เดิมในวันที่ 8 ต.ค. 2564 และกำหนดนัดฟังคำพิพากษาในวันที่ 30 พ.ย. 2564 เวลา 09.00 น.

(อ้างอิง: คำเบิกความพยาน ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีหมายเลขดำที่ อ.1335/2564 ลงวันที่ 7 ต.ค. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/38289)

10.00 น. ก่อนอ่านคำพิพากษา ศาลได้แจ้งว่าศาลได้ส่งสำนวนคดีและคำพิพากษาไปตรวจสอบที่สำนักงานอธิบดีผู้พิพากษาภาค 2 เรียบร้อยแล้ว

จากนั้นได้อ่านคำพิพากษาโดยสรุปว่า เมื่อพิจารณาประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ที่บัญญัติว่า ‘ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ต้องระวังโทษจำคุกตั้งแต่ 3 ปี ถึง 15 ปี'

แม้จะมิได้ระบุว่า พระมหากษัตริย์จะต้องเป็นพระมหากษัตริย์ซึ่งยังครองราชย์อยู่ในขณะกระทำความผิดหรือไม่ ทั้งไม่ได้ระบุว่า พระมหากษัตริย์ที่ถูกกระทำจะต้องเป็นพระมหากษัตริย์ที่ยังทรงครองราชย์อยู่ ในการตีความทางกฎหมายต้องพิจารณาถึงเจตนารมณ์แห่งกฎหมายและต้องตีความโดยเคร่งครัด

ดังนั้น จะเห็นได้ว่าคำว่า ‘พระมหากษัตริย์’ ตามประมวลกฎหมายอาญา 112 ย่อมหมายถึง พระมหากษัตริย์ที่ยังทรงครองราชย์อยู่ขณะที่กระทำความผิด มิใช่พระมหากษัตริย์ในอดีตที่เสด็จสวรรคตไปแล้ว มิฉะนั้นก็จะหาขอบเขตอันเป็นองค์ประกอบความผิดไม่ได้

ทั้งข้อเท็จจริงได้ความว่า จำเลยลงข้อความในเฟซบุ๊กแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ ‘ทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง’ ซึ่งเป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่าทฤษฎีดังกล่าวเป็นแนวพระราชดำริของพระมหากษัตริย์ รัชกาลที่ 9 ที่ทรงพระราชทานแก่ปวงชนชาวไทย ด้วยถ้อยคำที่กระทบต่อพระองค์ในลักษณะการละเมิดและหมิ่นประมาท โดยเฉพาะประชาชนยังคงเคารพและสักการะพระองค์อยู่มิเสื่อมคลาย แต่เมื่อพระองค์เสด็จสวรรคตไปแล้ว ตั้งแต่วันที่ 13 ต.ค. 2559 อันเป็นเวลาก่อนที่จำเลยจะลงข้อความตามฟ้องในเฟซบุ๊ก

การกระทำของจำเลยจึงขาดองค์ประกอบความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 เพราะเป็นการกระทำต่ออดีตพระมหากษัตริย์ซึ่งสวรรคตไปแล้ว จำเลยจึงไม่มีความผิดฐานหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ตามฟ้อง

ส่วนความผิดฐานนำข้อมูลเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใดๆ อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงของราชอาณาจักรนั้น เห็นว่าแม้การกระทำของจำเลยตามฟ้องที่ลงข้อความในกลุ่ม ‘เพจจันทบุรี’ ซึ่งเป็นกลุ่มส่วนตัวที่ตั้งขึ้นมาเป็นการเฉพาะ ซึ่งจะมีเฉพาะสมาชิกที่เข้ามาตอบโต้กระทู้ที่ตั้งขึ้นได้ และข้อความตามฟ้องเป็นเพียงข้อความบางส่วนของการสนทนาโต้ตอบกันกับสมาชิกคนอื่น แต่ขณะเกิดเหตุกลุ่มดังกล่าวมีสมาชิกจำนวนมากถึง 196,447 คน ถือเป็นประชาชนกลุ่มหนึ่ง

คำว่า ‘ประชาชน’ ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถึง พลเมือง สามัญชนทั่วไปที่ไม่ใช่ข้าราชการ พ่อค้า หรือนักบวช ทั้งเป็นที่เห็นได้โดยชัดแจ้งว่าจำเลยลงข้อความโดยปราศจากความรู้ความเข้าใจในทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงอย่างถ่องแท้ ขาดความระมัดระวังและยับยั้งชั่งใจ ลักษณะของข้อความดังกล่าวย่อมกระทบกระเทือนต่อความรู้สึกของผู้ที่พบเห็นหรือประชาชนทั่วไป อันจะนำไปสู่ความไม่พอใจและอาจส่งผลกระทบต่อความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรได้

การกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดฐานนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือน จนประการน่าจะทำให้เกิดความเสียหายแก่ประชาชน อันมิใช่การกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา ตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 มาตรา 14 (1) แต่ยังไม่ถึงขนาดเป็นการนำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์ อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 มาตรา 14 (3)

พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 มาตรา 14 (1) ขณะกระทำความผิดจำเลยอายุ 19 ปี ลดมาตราส่วนโทษให้ 1 ใน 3 ตามประมวลกฎหมายอาญา 76 จำคุก 2 ปี และปรับ 40,000 บาท

คำให้การชั้นสอบสวนและทางนำสืบของจำเลยเป็นประโยชน์แก่การพิจารณาคดี มีเหตุให้บรรเทาโทษลดโทษให้ 1 ใน 3 ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 คงจำคุก 1 ปี 4 เดือน และปรับ 26,666.66 บาท

พิเคราะห์แล้วเห็นว่า จำเลยเป็นนักศึกษาอายุยังน้อย และเพิ่งกระทำความผิดคดีนี้เป็นครั้งแรก เห็นสมควรให้จำเลยได้กลับตัวเป็นคนดี โทษจำคุกของจำเลยให้รอการลงโทษไว้ 2 ปี และให้คุมความประพฤติของจำเลยไว้ โดยให้รายงานตัวต่อพนักงานคุมประพฤติ 4 ครั้ง ภายในระยะเวลากำหนด 1 ปี กับให้ทำกิจกรรมสาธารณประโยชน์เป็นระยะเวลา 12 ชั่วโมง ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 56 ข้อหาอื่นให้ยก

ทั้งนี้ในระหว่างที่ผู้พิพากษากำลังอ่านคำพิพากษา และจรัสได้ยืนขึ้นฟังคำสั่งอยู่นั้น ศาลได้หยุดอ่านคำสั่งกลางคันและถามจรัสเสียงดังว่า “อัดเสียงหรือเปล่า” เพราะเห็นว่ามือถือในมือจรัสขณะนั้นหน้าจอส่องแสงสว่างอยู่ แต่จรัสยืนยันว่าไม่ได้กระทำการดังกล่าว จากนั้นจรัสพยายามยื่นมือถือไปฝากไว้กับตำรวจศาลเพื่อแสดงความบริสุทธิ์ใจ แต่ตำรวจบ่ายเบี่ยงไม่รับฝาก

ผู้พิพากษาจึงให้เจ้าหน้าที่ศาลหน้าบัลลังก์ไปตรวจสอบโทรศัพท์มือถือดูว่าใช้บันทึกเสียงหรือไม่ แต่ไม่พบว่ามีการบันทึกใดๆ

หลังฟังคำพิพากษาแล้วเสร็จ ตำรวจศาลได้ควบคุมตัวจรัสไปคุมตัวไว้ยังห้องควบคุมตัว ระหว่างที่ทนายความและบิดาของจรัสดำเนินการชำระค่าปรับ เป็นเงิน 26,666.66 บาท ซึ่งเป็นเงินจากครอบครัวของจรัส ไม่นานจรัสจึงได้ถูกปล่อยตัวออกมาจากห้องคุมขัง และเดินทางไปรายงานตัวต่อเจ้าหน้าที่คุมความประพฤติครั้งแรกจนแล้วเสร็จ

หลังจากนี้ ทนายความจะยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาลงโทษจำคุกในข้อหาตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (1) ต่อไป เนื่องจากตามคำฟ้องคดีนี้ พนักงานอัยการไม่ได้บรรยายความผิดตามวงเล็บนี้ไว้แต่อย่างใด แต่บรรยายความผิดตามฟ้องไว้ตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3) เท่านั้น คำพิพากษาที่ลงโทษตาม มาตรา 14 (1) จึงเป็นการพิพากษานอกคำฟ้องของอัยการ

++ข้อแตกต่างของ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14 (1) และ (3)++

อนึ่ง พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (1) ที่ศาลได้พิพากษาว่ามีความผิดและสั่งลงโทษจำคุกกับจรัสนั้นได้บัญญัติไว้ว่าเป็นการกระทำเกี่ยวกับ “ได้นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือน หรือปลอมไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหาย แก่ประชาชน อันมิใช่การกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา”

ด้าน พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14 (3) ซึ่งอัยการได้บรรยายว่าเป็นความผิดในคำฟ้อง แต่ศาลเห็นว่าจำเลยไม่มีความผิดตามข้อกฎหมายนี้นั้นได้บัญญัติไว้ว่าเป็นการกระทำที่เกี่ยวกับ “นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใด ๆ อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคง แห่งราชอาณาจักรหรือความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้ายตามประมวลกฎหมายอาญา”

มาตรานี้ระบุอัตราโทษจำคุกในทั้งสองวงเล็บ ไม่เกิน 5 ปี และปรับเงิน 100,000 บาทเท่ากัน

(อ้างอิง: คำพิพากษา ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีหมายเลขดำที่ อ.1335/2564 คดีหมายเลขแดงที่ อ.2211/2564 ลงวันที่ 30 พ.ย. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/38483)

อัยการโจทก์ได้ยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ภาค 2 ซึ่งมีเนื้อหาโดยสรุปว่า โจทก์ไม่เห็นพ้องในประเด็นที่ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องในความผิดตามมาตรา 112 โดยโจทก์รขอให้ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่ามาตรา 112 นั้นให้ความคุ้มครองถึงอดีตพระมหากษัตริย์ของไทยด้วย โดยเฉพาะการกระทำของจำเลยเป็นกระทำความผิดต่อในหลวง รัชกาลที่ 9 ซึ่งเป็นเรื่องไม่บังควรและควรจะผิดกฎหมาย

(อ้างอิง: อุทธรณ์ของโจทก์ ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีหมายเลขดำที่ อ.1335/2564 คดีหมายเลขแดงที่ อ.2211/2564 ลงวันที่ 9 มี.ค. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/50860)

ทนายจำเลยได้ยื่นคำแก้อุทธรณ์ของโจทก์ต่อศาลอุทธรณ์ภาค 2 อีกด้วย มีเนื้อหาโดยสรุปว่า

คดีนี้โจทก์ฟ้องว่าจำเลยกล่าวถ้อยคำพาดพิงถึงในหลวงรัชกาลที่ 9 พระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้วว่าเป็นความผิดตามมาตรา 112 แต่จำเลยขอยืนยันว่าตามมาตราดังกล่าวไม่ได้ให้ความคุ้มครองถึงอดีตพระกษัตริย์แต่อย่างใด โดยได้ให้เหตุผลประกอบที่สำคัญไว้ ดังนี้

1. “กฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ.127 ภาคภาษาอังกฤษ” ซึ่งเป็นต้นร่างของประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ในปัจจุบันนั้นได้กล่าวไว้ชัดเจนว่ามีเจตนารมณ์เพื่อที่จะให้ความคุ้มครองแก่พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และ 4 บุคคลดังกล่าว หมายถึง บุคคลที่ยังมีสภาพบุคคล (มีชีวิต) และยังดำรงตำแหน่งอยู่ในช่วงเวลาที่มีการกล่าวหาว่ากระทำความผิดเท่านั้น

2. มาตรา 112 กำหนดการกระทำที่เป็นความผิดไว้ 3 ประการ ได้แก่ ดูหมิ่น หมิ่นประมาท หรืออาฆาตมาดร้าย ซึ่งลักษณะการกระทำทั้งสามประการจะเกิดขึ้นและเป็นความผิดได้ก็ต่อเมื่อกระทำต่อพระมหากษัตริย์ที่ยังมีพระชนม์อยู่เท่านั้น โดยเฉพาะ “อาฆาตมาดร้าย” ซึ่งหมายถึง การขู่เข็ญโดยแสดงออกด้วยกิริยา หรือวาจาในอนาคต หรือในภายหน้าจะใช้กำลังประทุษร้าย หรือทำให้เสียหายแก่ชีวิต ร่างกาย เสรีภาพ ทรัพย์สิน เช่น การขู่ว่าจะทำร้ายร่างกาย หรือจะปลงพระชนม์พระมหากษัตริย์ เป็นต้น ซึ่งไม่อาจเกิดขึ้นกับพระมหากษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้วได้เลย

3. ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายหลายท่าน ยกตัวอย่างเช่น หยุด แสงอุทัย และจิตติ ติงศภัทิย์ มีความเห็นว่า “พระมหากษัตริย์” ตามกฎหมายนั้น หมายถึง องค์ที่ทรงครองราชย์อยู่ขณะที่มีการกระทำความผิด ไม่ใช่พระมหากษัตริย์ที่ทรงสละราชบัลลังก์แล้วหรือพระมหากษัตริย์ในอดีต

4. ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้เสด็จสวรรคตไปแล้วตั้งแต่วันที่ 13 ต.ค. 2559 ซึ่งเป็นเวลาก่อนที่จำเลยจะลงข้อความตามคำฟ้องในเฟซบุ๊ก การกระทำของจำเลยจึงขาดองค์ประกอบความผิดตามมาตรา 112 ฉะนั้นคำพิพากษาของศาลชั้นต้นในประเด็นนี้นั้นชอบด้วยกฎหมายแล้ว

5. การตีความและขยายความมาตรา 112 ให้ครอบคลุมไปถึงอดีตพระมหากษัตริย์ที่ทรงสวรรคตไปแล้วนั้นย่อมจะเกิดความไม่ชัดเจนแน่นอนในองค์ประกอบความผิด และเกิดความแปลกประหลาดในทางกฎหมาย เกิดความปั่นป่วนในแวดวงการศึกษาประวัติศาสตร์ รัฐศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศาสตร์อื่นที่เกี่ยวข้องหลายประการ

ตามเหตุผลที่ได้กล่าวมาข้างต้น คำพิพากษาของศาลชั้นต้นที่ได้ยกฟ้องในความผิดตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (3) นั้น จึงถือว่าชอบด้วยกฎหมายแล้ว อุทธรณ์ของโจทก์จึงฟังไม่ขึ้น จำเลยจึงขอให้ศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้องในข้อหาดังกล่าวตามศาลชั้นต้นด้วย

(อ้างอิง: คำแก้อุทธรณ์ ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีหมายเลขดำที่ อ.1335/2564 คดีหมายเลขแดงที่ อ.2211/2564 ลงวันที่ 18 เม.ย. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/50860)

ทนายจำเลยได้ยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลชั้นต้นต่อศาลอุทธรณ์ภาค 2 มีเนื้อหาโดยสรุปว่า จำเลยไม่เห็นพ้องกับคำพิพากษาของศาลชั้นต้นที่พิพากษาว่าการกระทำของจำเลยเป็นความผิดฐาน “นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือน โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ประชาชน” ตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (1) โดยได้ให้เหตุผลประกอบที่สำคัญ ดังนี้

1. พยานหลักฐานของโจทก์ไม่สามารถรับฟังได้ว่า การกระทำของจำเลยเป็นฐานความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (1) อย่างไรบ้าง ขณะสืบพยานในคดีนี้ก็ไม่ได้มีพยานโจทก์ปากใดเบิกความยืนยันเลยว่า การโพสต์ข้อความของจำเลยเป็นการบิดเบือนอย่างไร ความจริงเป็นอย่างไร และทำให้เกิดความเสียหายแก่ประชาชนอย่างไรบ้าง

2. ในคดีนี้โจทก์บรรยายฟ้องไว้เพียงฐานความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (3) ไม่ได้บรรยายถึงความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (1) อีกทั้งคำขอท้ายฟ้องก็ไม่ได้ระบุว่าขอให้ลงโทษตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (1)

ดังนั้น การที่ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษจำเลยในความผิดตาม ม.14 (1) จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย เพราะถือเป็นการพิพากษาเกินกว่าที่โจทก์กล่าวมาในคำฟ้อง และเป็นการพิพากษาลงโทษในข้อเท็จจริงที่โจทก์ไม่ประสงค์ให้ลงโทษจำเลย ขัดต่อประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 192 (1) และ (4)

นอกจากนี้ทนายจำเลยยังอ้างอิงถึงคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ในคดีที่มีลักษณะข้อเท็จจริงอย่างเดียวกันกับในคดีนี้ คดีดังกล่าวเป็นของศาลจังหวัดชลบุรี โดยศาลชั้นต้นได้พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ม.14 (1) แต่ในคำฟ้องของอัยการโจทก์บรรยายสั่งฟ้องไว้เพียงความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (3) ซึ่งเป็นการพิพากษานอกคำฟ้องเช่นเดียวกันกับในคดีนี้

คดีของศาลจังหวัดชลบุรีดังกล่าว ศาลอุทธรณ์ภาค 2 ได้มีคำพิพากษาไว้มีใจความโดยสรุปว่า การที่ศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาเกินกว่าคำบรรยายฟ้องของโจทก์นั้น ศาลไม่อาจลงโทษจำเลยในความผิดฐานอื่นได้ เพราะเป็นการเกินคำขอหรือที่มิได้กล่าวในฟ้อง ทั้งเป็นเรื่องที่โจทก์ไม่ประสงค์ให้ลงโทษจำเลยต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ม.192 (1) และ (4)

คำพิพากษาศาลชั้นต้นที่วินิจฉัยว่าจำเลยมีความผิดและลงโทษตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (1) จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย พิพากษาแก้เป็นว่าให้ยกฟ้องในความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ม.14 (1) นอกจากที่ให้แก้ไขให้เป็นไปตามคำพิพากษาของศาลชั้นต้น

(อ้างอิง: อุทธรณ์ของจำเลย ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีหมายเลขดำที่ อ.1335/2564 คดีหมายเลขแดงที่ อ.2211/2564 ลงวันที่ 28 เม.ย. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/50860)

ศาลจังหวัดจันทบุรีอ่านคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ภาค 2 โดยให้กลับคำพิพากษาของศาลชั้นต้น เห็นว่าจำเลยมีความผิดตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3)

คำพิพากษาระบุว่าบทบัญญัติตามมาตรา 112 มิได้ระบุว่าพระมหากษัตริย์จะต้องเป็นพระมหากษัตริย์ซึ่งยังคงครองราชย์อยู่ในขณะกระทำความผิดหรือไม่ และก็มิได้ระบุว่าพระมหากษัตริย์ที่ถูกกระทำจะต้องเป็นพระมหากษัตริย์ที่ยังคงครองราชย์อยู่ เมื่อพิจารณาแล้ว จะเห็นได้ว่าบทบัญญัติดังกล่าวอยู่ในลักษณะ 1 ความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร แสดงให้เห็นว่าแม้การกระทำความผิดจะกระทบต่อพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท เพียงพระองค์เดียว ย่อมมีผลกระทบต่อความมั่นคงของประเทศ

ประเทศไทยปกครองโดยพระมหากษัตริย์มาตั้งแต่สร้าง เริ่มตั้งแต่ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ จนกระทั่งระบอบประชาธิปไตย ซึ่งอำนาจอธิปไตยเป็นของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน แต่พระมหากษัตริย์ก็ยังคงได้รับความเคารพสักการะ ให้ทรงเป็นประมุขของประเทศ เป็นจอมทัพไทย กฎหมายที่ผ่านรัฐสภาโดยฝ่ายนิติบัญญัติ การแต่งตั้งตำแหน่งสำคัญ ไม่ว่าคณะรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานศาลฎีกา พระมหากษัตริย์ทรงลงประมาภิไธยแต่งตั้ง การดำรงตำแหน่งกระทำโดยการสืบสันตติวงศ์ตามกฎมณเฑียรบาล ทำให้พระมหากษัตริย์จะสืบทอดทางสันตติวงศ์ทางสายพระโลหิตติดต่อกันมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งราชวงศ์จักรี ตั้งแต่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ ต้นราชวงศ์ ตลอดมาจนกระทั่งรัชกาลปัจจุบัน

ประชาชนในประเทศจึงผูกพันกับพระมหากษัตริย์ในฐานะที่เป็นที่เคารพสักการะ ซึ่งรัฐธรรมนูญบัญญัติให้พระมหากษัตริย์ทรงอยู่เหนือ (คำพิพากษาระบุเท่านี้ โดยไม่มีถ้อยคำต่อท้าย) บุคคลใดจะกล่าวหาหรือฟ้องร้องในทางใดๆ มิได้ ด้วยเหตุนี้ ด้วยเหตุนี้การที่กฎหมายมิได้บัญญัติว่าพระมหากษัตริย์จะต้องครองราชย์อยู่เท่านั้น ผู้กระทำจึงจะเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 แม้จะกระทำต่อพระมหากษัตริย์ซึ่งสวรรคตไปแล้ว ก็ยังเป็นความผิดตามกฎหมายดังกล่าว การหมิ่นประมาทหรือดูหมิ่นอดีตพระมหากษัตริย์ก็ย่อมกระทบถึงพระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบันที่ยังคงครองราชย์อยู่

ที่จำเลยกล่าวพาดพิงทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งเป็นแนวทางพระราชดำริของพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 ด้วยข้อความมิบังควรลักษณะเป็นการหมิ่นประมาท ดูหมิ่นนั้น ทรงเป็นพระบิดาของพระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบัน หากตีความว่าพระมหากษัตริย์ต้องเป็นองค์ปัจจุบันที่ยังทรงครองราชย์อยู่ ก็จะเป็นช่องทางให้เกิดการละเมิด หมิ่นประมาท ดูหมิ่น ให้กระทบต่อพระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบันได้

ซึ่งข้อเท็จจริงเป็นที่ทราบกันอยู่ทั่วไปว่าประชาชนชาวไทยผูกพันกับสถาบันพระมหากษัตริย์มาอย่างยาวนาน แม้พระมหากษัตริย์จะสวรรคตไปแล้ว ก็ยังคงมีพิธีวางพวงมาลาในทุกๆ ปี ในวันคล้ายวันเสด็จสวรรคตของพระมหากษัตริย์แต่ละพระองค์ มีการร่วมกันทำกิจกรรมต่างๆ การประกอบพิธีสำคัญ มีการเปิดเพลงสรรเสริญพระบารมี มีการประดับพระบรมฉายาลักษณ์ของพระมหากษัตริย์ไว้บนที่สูงเพื่อสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ

ดังนั้น การกระทำของจำเลยที่แสดงการหมิ่นประมาทและดูหมิ่นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 ด้วยข้อความที่มิบังควร จึงเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112

ทั้งการกระทำของจำเลยยังกระทบกระเทือนต่อความรู้สึกของประชาชนอันจะนำไปสู่ความไม่พอใจและอาจส่งผลกระทบต่อความมั่นคงในราชอาณาจักรได้ การกระทำของจำเลยจึงเป็นความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3) อีกด้วย ส่วนความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (1) เห็นว่าตามฟ้องโจทก์ ไม่ได้บรรยายองค์ประกอบความผิดฐานนี้ ถือว่าโจทก์ไม่ได้ประสงค์ขอให้ลงโทษจำเลยในความผิดดังกล่าว ศาลอุทธรณ์ภาค 2 จึงไม่เห็นพ้องกับคำพิพากษาของศาลชั้นต้น

พิพากษาแก้เป็นว่า จำเลยมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3) เป็นการกระทำกรรมเดียวผิดต่อกฎหมายหลายบท ให้ลงโทษบทที่มีโทษหนักที่สุด ขณะกระทำความผิด จำเลยอายุ 19 ปี ลดโทษให้หนึ่งในสาม เหลือจำคุก 2 ปี คำให้การชั้นสอบสวนและทางนำสืบของจำเลยเป็นประโยชน์ต่อการพิจารณา จึงมีเหตุบรรเทาโทษ ลดโทษให้หนึ่งในสาม คงจำคุก 1 ปี 4 เดือน

ขณะกระทำความผิดจำเลยเป็นนักศึกษา อายุยังน้อย และเพิ่งกระทำความผิดคดีนี้เป็นครั้งแรก เห็นสมควรให้โอกาสจำเลยกลับตัวเป็นพลเมืองดี จึงให้รอการลงโทษไว้ 2 ปี นับแต่วันอ่านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 2 ให้จำเลยฟัง และคุมประพฤติจำเลยไว้ โดยให้ไปรายงานตัวต่อพนักงานคุมประพฤติ 4 ครั้ง ภายในกำหนดระยะเวลา 1 ปี กับให้จำเลยกระทำกิจกรรมบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์เป็นเวลา 12 ชั่วโมง

คำพิพากษาลงนามโดย ประทีป เหมือนเตย, วัชรี พูลเกษม และวงศ์สถิตย์ แสงสุก

ทั้งนี้ คำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ไม่ได้ระบุอัตราโทษจำคุกที่ลงในขั้นแรก แต่เมื่อพิจารณาจากอัตราที่ลดโทษจำคุกลงมาแล้ว พบว่าศาลลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 คือจำคุก 3 ปี

++จรัสจำใจยอมรับผลคำพิพากษาอีกครั้ง เผย “อิสรภาพ” คือสิ่งสำคัญที่สุดในตอนนี้

หลังศาลได้อ่านคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์ จรัสเผยว่า บอกไม่ถูกว่ารู้สึกโล่งใจหรือเสียใจ แม้ศาลอุทธรณ์จะให้รอการลงโทษไว้เช่นเดียวกับศาลชั้นต้น แต่คำพิพากษาในครั้งนี้กลับดูแย่กว่าครั้งก่อนมากทีเดียว

“ผมจะทำยังไงได้…ก็ต้องทำใจยอมรับกติกาของเขาไป”

จรัสบอกว่า อย่างน้อยเขาก็ยังคงได้ต่ออายุอิสรภาพอีกครั้ง และหวังว่าจะได้สร้างการเปลี่ยนแปลงต่อกฎหมายข้อนี้ในอนาคตเมื่อถึงเวลาที่เหมาะสม

ด้านชีวิตโดยทั่วไปถือว่าอยู่ตัวแล้ว ไม่เหมือนตอนที่ถูกดำเนินคดีใหม่ๆ ที่จะถูกคนรอบข้างมองด้วยตาแปลกๆ หรือมีท่าทีกระซิบกระซาบกันอย่างมีพิรุธ ตอนนี้จรัสในวัย 21 ปี ไม่ได้เรียนแล้ว โดยได้ช่วยพ่อแม่ดูแลธุรกิจค้าขายของครอบครัวใน จ.จันทบุรี แทน

จรัสและทนายความจะได้หารือเรื่องการยื่นฎีกาคำพิพากษาต่อไป

(อ้างอิง: คำพิพากษา ศาลอุทธรณ์ภาค 2 คดีหมายเลขดำที่ อ.668/2565 คดีหมายเลขแดงที่ อ.1509/2565 ลงวันที่ 19 ส.ค. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/50860)