ผู้ถูกดำเนินคดี
ข้อหา
หมายเลขคดี
  • หมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ฯ (มาตรา 112)
  • ต่อสู้/ ขัดขวางเจ้าพนักงาน โดยมีหรือใช้อาวุธ หรือร่วมกันตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป (มาตรา 140)
  • การชุมนุม
  • พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ (มาตรา 9)
  • มั่วสุมกันตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป (มาตรา 215)
  • ไม่เลิกชุมนุมมั่วสุมตามคำสั่งเจ้าพนักงาน (มาตรา 216)
ดำ อ.422/2565

ผู้กล่าวหา
  • ไม่ทราบชื่อ (ตำรวจ)
ผู้ถูกดำเนินคดี

ข้อหา

  • การชุมนุม
  • พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ (มาตรา 9)
  • มั่วสุมกันตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป (มาตรา 215)
  • ไม่เลิกชุมนุมมั่วสุมตามคำสั่งเจ้าพนักงาน (มาตรา 216)
  • หมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์ฯ (มาตรา 112)
  • ต่อสู้/ ขัดขวางเจ้าพนักงาน โดยมีหรือใช้อาวุธ หรือร่วมกันตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป (มาตรา 140)

หมายเลขคดี

ดำ อ.422/2565
ผู้กล่าวหา
  • 1

ความสำคัญของคดี

"รีฟ" วีรภาพ วงษ์สมาน นักกิจกรรมวัย 18 ปี ถูกจับกุมตามหมายจับของศาลอาญาที่ 1517/2564 ลงวันที่ 15 ก.ย. 2564 ในข้อหา หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ และข้อหาเกี่ยวกับการชุมนุม รวมทั้งต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงาน รวม 5 ข้อหา โดยถูกกล่าวหาว่า เป็นผู้พ่นสีสเปรย์ข้อความเรียกร้องให้ปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ให้อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ บริเวณแยกดินแดง ระหว่างการชุมนุมเมื่อวันที่ 13 ก.ย. 2564 ภายหลังถูกจับกุมศาลอาญาอนุญาตปล่อยตัวชั่วคราว โดยให้วางเงินสด 100,000 บาท พร้อมทั้งกำหนดเงื่อนไข ห้ามกระทำการเสื่อมเสียแก่สถาบันพระมหากษัตริย์ หรือร่วมกิจกรรมที่อาจก่อความวุ่นวายในบ้านเมือง รวมทั้งให้ติด EM และห้ามออกนอกเคหะสถานตั้งแต่เวลา 18.00 – 05.00 น.

คดีนี้เจ้าหน้าที่ตำรวจไม่เคยมีการออกหมายเรียกมาก่อน ทำให้หลังถูกจับกุมทนายความต้องยื่นประกันตัว นอกจากต้องวางหลักทรัพย์ที่สูงแล้ว การที่ศาลกำหนดเงื่อนไขห้ามออกนอกเคหสถานในเวลากลางคืน ส่งผลกระทบต่อผู้ถูกดำเนินคดีซึ่งต้องทำงานหาเลี้ยงชีพ กรณีวีรภาพซึ่งมีอาชีพขายเสื้อผ้าตามตลาดนัด ยิ่งส่งผลกระทบอย่างหนัก อีกทั้งเงื่อนไขห้ามร่วมการชุมนุมก็เป็นการปิดกั้นการใช้เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบ ปราศจากอาวุธ อันเป็นสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญอีกด้วย

คดีนี้ยังสะท้อนถึงปัญหาการตีความและบังคับใช้มาตรา 112 ซึ่งมีโทษจำคุกสูงสุดถึง 15 ปี ที่จะต้องตีความอย่างเคร่งครัด แต่เจ้าหน้าที่ตำรวจกลับตีความอย่างกว้างขวาง กระทบถึงเสรีภาพในการแสดงออกโดยสันติของประชาชน

พฤติการณ์ของคดีตามเอกสารคดี

อานนท์ ปราการรัตน์ พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 4 บรรยายฟ้องมีใจความดังนี้

ปัจจุบันประเทศไทยมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข พระมหากษัตริย์ทรงดํารงอยู่ในฐานะอันเป็นที่เคารพสักการะ ผู้ใดจะละเมิดมิได้ ตามมาตรา 6 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

เมื่อระหว่างวันที่ 13-14 ก.ย. 2564 จําเลยกับพวกรวมประมาณ 150 คน ได้ร่วมกันชุมนุม มั่วสุม ที่บริเวณแยกใต้ทางด่วนดินแดง แนวถนนดินแดง และถนนวิภาวดีรังสิต ซึ่งเป็นการออกนอกเคหสถานและเป็นการรวมกลุ่มบุคคลที่มีจํานวนมากกว่า 25 คน โดยไม่ได้รับอนุญาต รวมถึงเป็นการชุมนุม การทํากิจกรรม หรือการมั่วสุมกัน ณ สถานที่ใดๆ ที่แออัด และมีโอกาสติดต่อสัมผัสกันได้ง่ายในลักษณะที่เสี่ยงต่อการแพร่เชื้อโรคในเขตพื้นที่ที่หัวหน้าผู้รับผิดชอบในการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินในส่วนที่เกี่ยวกับความมั่นคงประกาศกําหนด

ต่อมา จําเลยกับผู้ร่วมชุมนุม รวมจํานวนประมาณ 150 คน ดังกล่าว ได้ร่วมกันมั่วสุมตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป เพื่อขู่เข็ญว่าจะใช้กําลังประทุษร้ายหรือใช้กําลังประทุษร้ายให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง ซึ่งเจ้าพนักงานตํารวจควบคุมฝูงชนได้ประกาศให้ผู้ชุมนุมมั่วสุมดังกล่าวให้เลิกชุมนุมมั่วสุม แต่กลุ่มผู้ชุมนุมไม่เลิก และต่อมาได้ร่วมกันต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานตํารวจควบคุมฝูงชนที่มาควบคุมสถานการณ์ โดยใช้กําลังประทุษร้าย หรือขู่เข็ญว่าจะใช้กําลังประทุษร้าย ด้วยการขว้างปาระเบิดและประทัด และใช้ลูกแก้วหรือของแข็งอย่างอื่นยิงด้วยหนังสติ๊ก หรืออาวุธอย่างอื่นเข้าใส่เจ้าพนักงานตํารวจ อันเป็นการกระทําให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง โดยได้กระทําโดยมีหรือใช้อาวุธหรือวัตถุระเบิด และโดยร่วมกระทําความผิดด้วยกันตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป

นอกจากนี้ จําเลยได้หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายต่อพระมหากษัตริย์ ด้วยการเขียนข้อความว่า “ควรปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ให้อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ #ไอ้ษัตริย์#” ที่บริเวณผนังตู้ควบคุมไฟฟ้าของกรุงเทพมหานคร ใต้ทางด่วนดินแดง และข้อความภาษาอังกฤษอีกหนึ่งข้อความที่บริเวณเสาใต้ทางด่วนดินแดง เพื่อให้ประชาชน หรือบุคคลทั่วไปซึ่งเป็นบุคคลที่สามพบเห็นข้อมูล ข้อความ รูปภาพ และตัวอักษรดังกล่าว

คำว่า “ควรปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ให้อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ” เข้าใจได้ว่า ปัจจุบันสถาบันกษัตริย์ไม่ได้อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ หรือสถาบันกษัตริย์อยู่เหนือรัฐธรรมนูญ ซึ่งข้อความดังกล่าวเป็นข้อความอันเป็นเท็จ เลื่อนลอย ปราศจากหลักฐาน ถือว่าเป็นการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ทําให้ประชาชนเกิดความเกลียดชังสถาบัน ว่าทรงอยู่เหนือกฎหมายและอยู่เหนือรัฐธรรมนูญ อันไม่เป็นความจริง

และคําว่า “#ไอ้ษัตริย์#” เข้าใจได้ว่า หมายถึงกษัตริย์ เนื่องจากประโยคก่อนหน้านี้พูดถึงกษัตริย์ อันเป็นการเลี่ยงใช้คํา และใช้คําพ้องเสียงให้พ้องกับคําว่า “ไอ้สัตว์” ที่เป็นคําด่า จึงเป็นการดูหมิ่นเหยียดหยามอย่างร้ายแรงต่อพระมหากษัตริย์

ส่วนคำภาษาอังกฤษมีความหมายนัยยะหยาบคาย ไม่สุภาพ อันเป็นการกระทํามิบังควร จาบจ้วง ล่วงเกิน ดูหมิ่น หมิ่นประมาท ต่อพระมหากษัตริย์ โดยประการที่น่าจะทําให้รัชกาลที่ 10 เสื่อมเสียพระเกียรติ ถูกดูหมิ่น เกลียดชัง โดยจำเลยมีเจตนาทําลายพระมหากษัตริย์ ซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของประชาชนชาวไทย ทําให้ประชาชนเสื่อมศรัทธา ไม่เคารพสักการะต่อพระมหากษัตริย์ ซึ่งอยู่ในฐานะที่ผู้ใดจะละเมิดไม่ได้

(อ้างอิง: คำฟ้อง ศาลอาญา คดีหมายเลขดำที่ อ.422/2565 ลงวันที่ 23 ก.พ. 2565)

ความคืบหน้าของคดี

  • เวลา 20.40 น. วีรภาพ วงษ์สมาน ถูกจับกุมตามหมายจับของศาลอาญาที่ 1517/2564 ลงวันที่ 15 ก.ย. 2564 ในข้อหาหลักหมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ขณะรับประทานก๋วยเตี๋ยวอยู่บริเวณตำบลคลองข่อย จังหวัดนนทบุรี ก่อนถูกควบคุมตัวไปที่ สภ.ชัยพฤกษ์ เพื่อจัดทำบันทึกจับกุม และนำตัวไปที่ สน.พหลโยธิน เพื่อให้พนักงานสอบสวน สน.ดินแดง ซึ่งเป็นเจ้าของสำนวนคดีรับตัวไปสอบปากคำ

    เมื่อวีรภาพถูกนำตัวมาที่ สน.พหลโยธิน โดยมีทนายความเดินทางติดตามไป พนักงานสอบสวน สน.พหลโยธิน ยังได้เข้าแจ้งข้อกล่าวหาในคดีฝ่าฝืน พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ และใช้เครื่องขยายเสียงโดยไม่ได้รับอนุญาต จากการเข้าร่วมการชุมนุม #ม็อบ1กันยา ที่หน้าพรรคพลังประชารัฐ โดยกลุ่มเยาวรุ่นทะลุแก๊ส และราษฎรตาลีบัน อีกคดีหนึ่งซึ่งไม่ใช่คดีที่มีการออกหมายจับ

    จากนั้น พนักงานสอบสวน สน.ดินแดง ได้เข้ามาแจ้งข้อหาวีรภาพ ที่ สน.พหลโยธิน โดยระบุพฤติการณ์คดีที่กล่าวหาว่า วีรภาพได้พ่นสเปรย์ข้อความเรียกร้องให้ปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ให้อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ บริเวณแยกดินแดง ระหว่างการชุมนุมเมื่อวันที่ 13 ก.ย. 2564 ก่อนแจ้งข้อกล่าวหาทั้งหมด 5 ข้อหา

    1. “หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112
    2. “ร่วมกันจัดกิจกรรมรวมกลุ่มของบุคคลที่มีจำนวนมากกว่า 25 คนในเขตพื้นที่ที่มีการประกาศหรือคำสั่งกำหนดเป็นพื้นที่ควบคุมสูงสุดและเข้มงวด” ฝ่าฝืนข้อกำหนดออกตามมาตรา 9 แห่ง พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ
    3. “ร่วมกันมั่วสุมตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป ใช้กำลังประทุษร้าย ขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย หรือกระทำการให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง โดยผู้ร่วมกระทำมีอาวุธ” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 215 วรรค 2
    4. “เมื่อเจ้าพนักงานสั่งให้เลิกชุมนุมมั่วสุม แต่ไม่เลิก” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 216
    5. “ร่วมกันต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานในการปฏิบัติหน้าที่ โดยใช้กำลังประทุษร้าย หรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย โดยได้กระทำโดยมีหรือใช้อาวุธ หรือร่วมกระทำความผิดตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 140

    วีรภาพได้ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา และจะขอให้การเพิ่มเติมเป็นหนังสือภายใน 30 วัน

    (อ้างอิง: บันทึกจับกุม สน.พหลโยธิน ลงวันที่ 15 ก.ย. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/35166)
  • หลังถูกควบคุมตัวไว้ที่ สน.พหลโยธิน เป็นเวลา 1 คืน พนักงานสอบสวน สน.ดินแดง ได้ยื่นคำร้องขออำนาจศาลอาญาฝากขังผ่านวีดิโอคอนเฟอเรนซ์ ด้านทนายความได้ยื่นคำร้องขอประกันตัว พร้อมวางเงินสดจำนวน 100,000 บาท จากกองทุนราษฎรประสงค์ เป็นหลักประกัน

    ต่อมา สันติ บุตรดี ผู้พิพากษาหัวหน้าแผนกคดียาเสพติด มีคำสั่งอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราววีรภาพระหว่างสอบสวน พร้อมกำหนดเงื่อนไข ห้ามผู้ต้องหากระทำการใดใดในลักษณะเช่นเดียวกับที่ถูกกล่าวหาอันเป็นที่เสื่อมเสียแก่สถาบันพระมหากษัตริย์ หรือเข้าร่วมกิจกรรมใดที่อาจก่อให้เกิดความวุ่นวายขึ้นได้ในบ้านเมือง และให้ผู้ต้องหาอยู่ในเคหะสถานตั้งแต่เวลา 18.00 – 05.00 น. ทั้งนี้ ศาลยังให้วีรภาพติด EM โดยให้ไปตรวจหาเชื้อโควิด-19 และนำผลตรวจมาแสดงต่อศาล ก่อนมาติดกำไล EM ภายในวันที่ 23 ก.ย. 2564 นัดรายงานตัวอีครั้งวันที่ 3 พ.ย. 2564 เวลา 08.30 น.

    (อ้างอิง: คำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราว ศาลอาญา ลงวันที่ 16 ก.ย. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/35166)
  • วีรภาพเดินทางไปรายงานตัวตามนัด ศาลนัดมารายตัวครั้งต่อไปวันที่ 15 พ.ย. 2564
  • วีรภาพเดินทางไปรายงานตัวตามนัด ศาลนัดมารายตัวครั้งต่อไปวันที่ 29 พ.ย. 2564
  • วีรภาพเดินทางไปรายงานตัวตามนัด ศาลนัดมารายตัวครั้งต่อไปวันที่ 9 ธ.ค. 2564
  • วีรภาพเดินทางไปรายงานตัวตามนัด แต่เนื่องจากครบฝากขัง 84 วันแล้ว อัยการยังไม่ยื่นฟ้อง ศาลจึงไม่มีนัดรายงานตัวครั้งต่อไป
  • พนักงานสอบสวน สน.ดินแดง นัดวีรภาพส่งตัวพร้อมสำนวนการสอบสวนให้พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 4 อัยการนัดฟังคำสั่งในวันที่ 26 ม.ค. 2565
  • อัยการยังไม่มีคำสั่ง เลื่อนนัดเป็นวันที่ 23 ก.พ. 2565
  • หลังวีรภาพเดินทางไปฟังคำสั่งอัยการตามนัด พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 4 แจ้งคำสั่งฟ้อง และยื่นฟ้องวีรภาพต่อศาลอาญารวม 5 ข้อหา ได้แก่

    1. “หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112
    2. “ร่วมกันชุมนุมสาธารณะ” ฝ่าฝืนข้อกำหนดและประกาศที่ออกตามมาตรา 9 แห่ง พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ
    3. “ร่วมกันมั่วสุมตั้งแต่ 10 คนขึ่นไป ใช้กำลังประทุษร้าย ขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย หรือกระทำการให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง โดยคนหนึ่งคนใดมีอาวุธ” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 215
    4. “เมื่อเจ้าพนักงานสั่งให้เลิกชุมนุมมั่วสุม แต่ไม่เลิก” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 216
    5. “ร่วมกันต่อสู้ขัดขวางเจ้าพนักงานในการปฏิบัติหน้าที่ โดยใช้กำลังประทุษร้าย หรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย โดยได้กระทำโดยมีหรือใช้อาวุธ หรือร่วมกระทำความผิดตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 140

    อัยการไม่ได้คัดค้านการปล่อยตัวชั่วคราวในระหว่างพิจารณาคดีมาในคำฟ้อง โดยให้อยู่ดุลพินิจของศาล ในท้ายคำฟ้องยังระบุว่า ขอให้ศาลนับโทษจำคุกของจำเลยในคดีนี้ต่อจากโทษจำคุกในคดีชุมนุมเดินทะลุฟ้า V.2 บริเวณหน้าทำเนียบรัฐบาล เมื่อวันที่ 13 มี.ค. 2564, คดีชุมนุมและปราศรัยในกิจกรรม ‘รดน้ำกดหัวประยุทธ์’ ที่บริเวณสะพานชมัยมรุเชฐ เมื่อวันที่ 15 เม.ย. 2564 และคดีชุมนุมเรียกร้องให้คืนสิทธิประกันตัวให้ผู้ต้องขังการเมือง หรือ #ม็อบ2พฤษภา ที่หน้าศาลอาญา เมื่อวันที่ 2 พ.ค. 2564

    ต่อมา ศาลอาญาอนุญาตให้ประกันตัววีรภาพ โดยใช้หลักทรัพย์เดิมจากชั้นสอบสวน คือจำนวน 100,000 บาท จากกองทุนราษฎรประสงค์ นัดตรวจพยานหลักฐานในวันที่ 11 เม.ย. 2565 เวลา 13.30 น.

    (อ้างอิง: คำฟ้อง ศาลอาญา คดีหมายเลขดำที่ อ.422/2565 ลงวันที่ 23 ก.พ. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/42477)
  • วีรภาพเดินทางไปศาลพร้อมผู้รับมอบฉันทะทนายจำเลย โดยทนายจำเลยมีคำร้องขอเลื่อนคดีเนื่องจากติดว่าความที่ศาลอื่น ศาลจึงเลื่อนนัดพร้อมสอบคำให้การ ตรวจพยาน และกำหนดวันนัดสืบพยาน ไปเป็นวันที่ 20 มิ.ย. 2565 เวลา 09.00 น.

ชั้นสอบสวน

ผู้ถูกดำเนินคดี :
วีรภาพ วงษ์สมาน

การอนุญาตปล่อยตัวชั่วคราว
อนุญาต

ศาลชั้นต้น

ผู้ถูกดำเนินคดี :
วีรภาพ วงษ์สมาน

ผลการพิพากษา
-
การอนุญาตปล่อยตัวชั่วคราว
อนุญาต

แหล่งที่มา : กรณีที่ศูนย์ทนายความฯ ติดตามสัมภาษณ์