สรุปความสำคัญ
“รุ้ง” ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุล นักศึกษาและนักกิจกรรมกลุ่ม "ราษฎร" ถูกนิติพงษ์ ห่อนาค นักแต่งเพลง แจ้งความดำเนินคดีตามมาตรา 112 กรณีเมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 ปนัสยาแชร์โพสต์จากเพจ "แนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม" ซึ่งโพสต์จดหมายถึงรัชกาลที่ 10 ในกิจกรรม #ราษฎรสาส์น ยืนยัน 3 ข้อเรียกร้องของราษฎร คือ ประยุทธ์ลาออก, แก้ไขรัฐธรรมนูญ และปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ โดยนิติพงษ์กล่าวหาว่า มี 2 ข้อความ เป็นการหมิ่นประมาท หรือดูหมิ่นกษัตริย์
ทั้งนี้ กิจกรรม #ราษฎรสาส์น ซึ่งจัดโดยกลุ่มประชาชนปลดแอก ได้เชิญชวนประชาชนให้ร่วมกันเขียนจดหมายถึงกษัตริย์ โดยมีนักกิจกรรมร่วมเขียนจดหมายยืนยันข้อเรียกร้องเรื่องการปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ภายหลังกิจกรรมมีแกนนำ "ราษฎร" ถึง 5 ราย ถูกดำเนินคดีตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ โดยมีประชาชนที่เห็นต่างในประเด็นดังกล่าวเป็นผู้เข้าแจ้งความ
กรณีดังกล่าวสะท้อนปัญหาสำคัญประการหนึ่งของการบังคับใช้มาตรา 112 ที่ใครก็ได้เข้าร้องทุกข์กล่าวโทษ โดยไม่ต้องเป็นผู้เสียหายเองเหมือนกับข้อหาหมิ่นประมาทบุคคลธรรมดา ทำให้กฎหมายมาตรานี้ถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือทางการเมืองในการกลั่นแกล้งกลุ่มคนที่เห็นต่าง
ทั้งนี้ กิจกรรม #ราษฎรสาส์น ซึ่งจัดโดยกลุ่มประชาชนปลดแอก ได้เชิญชวนประชาชนให้ร่วมกันเขียนจดหมายถึงกษัตริย์ โดยมีนักกิจกรรมร่วมเขียนจดหมายยืนยันข้อเรียกร้องเรื่องการปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ภายหลังกิจกรรมมีแกนนำ "ราษฎร" ถึง 5 ราย ถูกดำเนินคดีตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ โดยมีประชาชนที่เห็นต่างในประเด็นดังกล่าวเป็นผู้เข้าแจ้งความ
กรณีดังกล่าวสะท้อนปัญหาสำคัญประการหนึ่งของการบังคับใช้มาตรา 112 ที่ใครก็ได้เข้าร้องทุกข์กล่าวโทษ โดยไม่ต้องเป็นผู้เสียหายเองเหมือนกับข้อหาหมิ่นประมาทบุคคลธรรมดา ทำให้กฎหมายมาตรานี้ถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือทางการเมืองในการกลั่นแกล้งกลุ่มคนที่เห็นต่าง
ข้อมูลการละเมิด
ครั้งที่ : 1
วันที่ : 09-12-2020
-
ผู้ถูกละเมิด
- ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุล
-
ประเด็นการละเมิดสิทธิ
- เสรีภาพการแสดงออก
- สิทธิในกระบวนการยุติธรรม
-
รูปแบบการละเมิดสิทธิ
- การเรียกรายงานตัว / ปรับทัศนคติ
-
ผู้ละเมิด
- ตำรวจ
พฤติการณ์การละเมิด
8 พ.ย. 2563 มีการชุมนุมของกลุ่ม "ราษฎร" ที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย เพื่อเขียนจดหมายถึงกษัตริย์รัชกาลที่ 10 หรือ "ราษฎรสาส์น" เรียกร้องให้ปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ให้อยู่ใต้รัฐธรรมนูญอย่างแท้จริง และสอดคล้องกับระบอบประชาธิปไตย โดยจะมีการเดินขบวนไปยื่นหนังสือถึงกษัตริย์ด้วย
ก่อนถึงเวลานัดหมาย นักกิจกรรมหสายคนต่างพากันโพสต์จดหมายถึงกษัตริย์ลงในเฟซบุ๊กส่วนตัว ขณะที่ผู้มาร่วมชุมนุมก็เขียนจดหมายถึงกษัตริย์อย่างคึกคัก แม้หลายคนไม่มั่นใจว่าจดหมายจะไปถึงปลายทาง แต่พวกเขายังยืนยันถึงเหตุผลความจำเป็นในการร่วมส่ง "ราษฎรสาส์น" ในวันนี้
จากนั้นประมาณ 17.50 น. ผู้จัดการชุมนุมประกาศว่าจะเคลื่อนขบวนไปที่สำนักพระราชวัง ซึ่งตั้งอยู่ภายในพระบรมมหาราชวังเพื่อนำจดหมายที่ประชาชนเขียนไปส่ง เมื่อขบวนเคลื่อนมาถึงบริเวณหน้าศาลฎีกา ต้องเผชิญกับแนวกั้นของตำรวจและรถเมล์ที่ตำรวจนำมาจอดเพื่อกีดขวาง รวมทั้งรถฉีดน้ำแรงดันสูง ขณะที่ผู้ชุมนุมพยายามจะฝ่าแนวกั้นตำรวจเพื่อเดินทางต่อไปยังสำนักพระราชวังนั้นเอง ตำรวจได้เริ่มฉีดน้ำแรงดันสูงใส่ฝูงชน จนผู้ชุมนุมต้องวิ่งหลบหนี และตะโกนด่าตำรวจ
อย่างไรก็ตามการฉีดน้ำเกิดขึ้นในเวลาสั้น ๆ ก่อนที่ตำรวจจะประกาศว่าจะมีการเจรจา และจะไม่มีการฉีดน้ำอีกต่อไป เวลาประมาณ 20.00 น. ผู้ชุมนุมได้พยายามเคลื่อนรถประจำทางออกเพื่อเปิดทาง และสามารถนำตู้ไปรษณีย์จำลอง 4 อัน ไปตั้งไว้บริเวณหน้าศาลหลักเมืองได้ จากนั้นแกนนำจึงอ่านแถลงการณ์และประกาศให้ผู้ชุมนุมนำจดหมายที่ตัวเองเขียนขึ้นมาหย่อนในตู้ไปรษณีย์จำลอง ก่อนแยกย้ายกันกลับ
ภายหลังการชุมนุม พล.ต.ต.ปิยะ ต๊ะวิชัย รองผู้บัญชาการตำรวจนครบาล แถลงข่าวว่า เจ้าหน้าที่ได้นำตู้ไปรษณีย์ของกลุ่มผู้ชุมนุมไปเก็บไว้ที่ สน.ชนะสงคราม เพื่อนำไปประกอบการสอบสวน
(อ้างอิง: https://www.bbc.com/thai/thailand-54863898 และ https://prachatai.com/journal/2020/11/90362)
9 ธ.ค. 2563 เวลา 13.00 น. ที่กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุล เดินทางเข้ารับทราบข้อกล่าวหามาตรา 112
พนักงานสอบสวนแจ้งข้อกล่าวหาปนัสยา ระบุว่า เมื่อวันที่ 20 พ.ย. 2563 นิติพงษ์ ห่อนาค ได้ขอให้พนักงานสอบสวนดำเนินคดีกับผู้ใช้เฟซบุ๊ก ชื่อ “Panusaya Sithijirawattanakul” เหตุจากบัญชีเฟซบุ๊กดังกล่าวได้แชร์โพสต์จากเพจ “แนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม” ซึ่งโพสต์เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 เป็นการโพสต์ "ราษฎรสาส์น" ถึงรัชกาลที่ 10 ยืนยัน 3 ข้อเรียกร้องของราษฎร คือ ประยุทธ์ จันทร์โอชา ลาออก, แก้ไขรัฐธรรมนูญ และปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ซึ่งมี 2 ข้อความ ที่เป็นการหมิ่นประมาท และดูหมิ่น พระมหากษัตริย์
พนักงานสอบสวนระบุว่า การกระทำดังกล่าวเป็นการ “หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ และเผยแพร่หรือส่งต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงฯ” อันเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (5) ประกอบมาตรา 14 (3)
ปนัสยาให้การปฏิเสธทุกข้อกล่าวหา จากนั้นพนักงานสอบสวนได้ให้ปล่อยตัวปนัสยา โดยไม่มีการควบคุมตัวไว้ และไม่ต้องใช้หลักทรัพย์ประกันตัว เนื่องจากมาพบพนักงานสอบสวนตามหมายเรียก
ปนัสยาเข้ารับทราบข้อกล่าวหาพร้อม "เพนกวิน" พริษฐ์ ชิวารักษ์ ซึ่งถูกสุเฑพ ศิลปะงาม แจ้งความ จากกรณีที่เพนกวินโพสต์จดหมายถึงรัชกาลที่ 10 เรียกร้องให้มีการปฏิบัติตาม 3 ข้อเรียกร้อง และ 10 ข้อเสนอปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 เช่นเดียวกัน
(อ้างอิง: บันทึกการแจ้งข้อกล่าวหา กก.3 บก.ปอท. ลงวันที่ 9 ธ.ค. 2563 และ https://tlhr2014.com/archives/23916)
ก่อนถึงเวลานัดหมาย นักกิจกรรมหสายคนต่างพากันโพสต์จดหมายถึงกษัตริย์ลงในเฟซบุ๊กส่วนตัว ขณะที่ผู้มาร่วมชุมนุมก็เขียนจดหมายถึงกษัตริย์อย่างคึกคัก แม้หลายคนไม่มั่นใจว่าจดหมายจะไปถึงปลายทาง แต่พวกเขายังยืนยันถึงเหตุผลความจำเป็นในการร่วมส่ง "ราษฎรสาส์น" ในวันนี้
จากนั้นประมาณ 17.50 น. ผู้จัดการชุมนุมประกาศว่าจะเคลื่อนขบวนไปที่สำนักพระราชวัง ซึ่งตั้งอยู่ภายในพระบรมมหาราชวังเพื่อนำจดหมายที่ประชาชนเขียนไปส่ง เมื่อขบวนเคลื่อนมาถึงบริเวณหน้าศาลฎีกา ต้องเผชิญกับแนวกั้นของตำรวจและรถเมล์ที่ตำรวจนำมาจอดเพื่อกีดขวาง รวมทั้งรถฉีดน้ำแรงดันสูง ขณะที่ผู้ชุมนุมพยายามจะฝ่าแนวกั้นตำรวจเพื่อเดินทางต่อไปยังสำนักพระราชวังนั้นเอง ตำรวจได้เริ่มฉีดน้ำแรงดันสูงใส่ฝูงชน จนผู้ชุมนุมต้องวิ่งหลบหนี และตะโกนด่าตำรวจ
อย่างไรก็ตามการฉีดน้ำเกิดขึ้นในเวลาสั้น ๆ ก่อนที่ตำรวจจะประกาศว่าจะมีการเจรจา และจะไม่มีการฉีดน้ำอีกต่อไป เวลาประมาณ 20.00 น. ผู้ชุมนุมได้พยายามเคลื่อนรถประจำทางออกเพื่อเปิดทาง และสามารถนำตู้ไปรษณีย์จำลอง 4 อัน ไปตั้งไว้บริเวณหน้าศาลหลักเมืองได้ จากนั้นแกนนำจึงอ่านแถลงการณ์และประกาศให้ผู้ชุมนุมนำจดหมายที่ตัวเองเขียนขึ้นมาหย่อนในตู้ไปรษณีย์จำลอง ก่อนแยกย้ายกันกลับ
ภายหลังการชุมนุม พล.ต.ต.ปิยะ ต๊ะวิชัย รองผู้บัญชาการตำรวจนครบาล แถลงข่าวว่า เจ้าหน้าที่ได้นำตู้ไปรษณีย์ของกลุ่มผู้ชุมนุมไปเก็บไว้ที่ สน.ชนะสงคราม เพื่อนำไปประกอบการสอบสวน
(อ้างอิง: https://www.bbc.com/thai/thailand-54863898 และ https://prachatai.com/journal/2020/11/90362)
9 ธ.ค. 2563 เวลา 13.00 น. ที่กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุล เดินทางเข้ารับทราบข้อกล่าวหามาตรา 112
พนักงานสอบสวนแจ้งข้อกล่าวหาปนัสยา ระบุว่า เมื่อวันที่ 20 พ.ย. 2563 นิติพงษ์ ห่อนาค ได้ขอให้พนักงานสอบสวนดำเนินคดีกับผู้ใช้เฟซบุ๊ก ชื่อ “Panusaya Sithijirawattanakul” เหตุจากบัญชีเฟซบุ๊กดังกล่าวได้แชร์โพสต์จากเพจ “แนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม” ซึ่งโพสต์เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 เป็นการโพสต์ "ราษฎรสาส์น" ถึงรัชกาลที่ 10 ยืนยัน 3 ข้อเรียกร้องของราษฎร คือ ประยุทธ์ จันทร์โอชา ลาออก, แก้ไขรัฐธรรมนูญ และปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ซึ่งมี 2 ข้อความ ที่เป็นการหมิ่นประมาท และดูหมิ่น พระมหากษัตริย์
พนักงานสอบสวนระบุว่า การกระทำดังกล่าวเป็นการ “หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ และเผยแพร่หรือส่งต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงฯ” อันเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (5) ประกอบมาตรา 14 (3)
ปนัสยาให้การปฏิเสธทุกข้อกล่าวหา จากนั้นพนักงานสอบสวนได้ให้ปล่อยตัวปนัสยา โดยไม่มีการควบคุมตัวไว้ และไม่ต้องใช้หลักทรัพย์ประกันตัว เนื่องจากมาพบพนักงานสอบสวนตามหมายเรียก
ปนัสยาเข้ารับทราบข้อกล่าวหาพร้อม "เพนกวิน" พริษฐ์ ชิวารักษ์ ซึ่งถูกสุเฑพ ศิลปะงาม แจ้งความ จากกรณีที่เพนกวินโพสต์จดหมายถึงรัชกาลที่ 10 เรียกร้องให้มีการปฏิบัติตาม 3 ข้อเรียกร้อง และ 10 ข้อเสนอปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 เช่นเดียวกัน
(อ้างอิง: บันทึกการแจ้งข้อกล่าวหา กก.3 บก.ปอท. ลงวันที่ 9 ธ.ค. 2563 และ https://tlhr2014.com/archives/23916)
List คดี
ภูมิหลัง
-
ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุลกลุ่มแนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม
แหล่งที่มา : กรณีที่ศูนย์ทนายความฯ ติดตามสัมภาษณ์