สรุปความสำคัญ

“เพนกวิน” พริษฐ์ ชิวารักษ์ นักศึกษาและนักกิจกรรมกลุ่ม "ราษฎร" ถูกนักธุรกิจรายหนึ่งแจ้งความดำเนินคดีตามมาตรา 112 กรณีเมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 พริษฐ์ได้โพสต์จดหมายถึงรัชกาลที่ 10 ในกิจกรรม #ราษฎรสาส์น เรียกร้องให้ปฏิบัติตาม 3 ข้อเรียกร้องของราษฎร ซึ่งรวมถึง 10 ข้อเสนอปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ โดยผู้กล่าวหาเห็นว่า มี 2 ข้อความ เป็นการหมิ่นประมาท หรือดูหมิ่นกษัตริย์

ทั้งนี้ กิจกรรม #ราษฎรสาส์น ซึ่งจัดโดยกลุ่มประชาชนปลดแอก ได้เชิญชวนประชาชนให้ร่วมกันเขียนจดหมายถึงกษัตริย์ โดยมีนักกิจกรรมร่วมเขียนจดหมายยืนยันข้อเรียกร้องเรื่องการปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ภายหลังกิจกรรมมีแกนนำ "ราษฎร" ถึง 5 ราย ถูกดำเนินคดีตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ โดยมีประชาชนที่เห็นต่างในประเด็นดังกล่าวเป็นผู้เข้าแจ้งความ

กรณีดังกล่าวสะท้อนปัญหาสำคัญประการหนึ่งของการบังคับใช้มาตรา 112 ที่ใครก็ได้เข้าร้องทุกข์กล่าวโทษ โดยไม่ต้องเป็นผู้เสียหายเองเหมือนกับข้อหาหมิ่นประมาทบุคคลธรรมดา ทำให้กฎหมายมาตรานี้ถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือทางการเมืองในการกลั่นแกล้งกลุ่มคนที่เห็นต่าง

ข้อมูลการละเมิด

  • ผู้ถูกละเมิด
    • พริษฐ์ ชิวารักษ์
  • ประเด็นการละเมิดสิทธิ
    • เสรีภาพการแสดงออก
    • สิทธิในกระบวนการยุติธรรม
  • รูปแบบการละเมิดสิทธิ
    • การเรียกรายงานตัว / ปรับทัศนคติ
  • ผู้ละเมิด
    • ตำรวจ

พฤติการณ์การละเมิด

8 พ.ย. 2563 มีการชุมนุมของกลุ่ม "ราษฎร" ที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย เพื่อเขียนจดหมายถึงกษัตริย์รัชกาลที่ 10 หรือ "ราษฎรสาส์น" เรียกร้องให้ปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ให้อยู่ใต้รัฐธรรมนูญอย่างแท้จริง และสอดคล้องกับระบอบประชาธิปไตย โดยจะมีการเดินขบวนไปยื่นหนังสือถึงกษัตริย์ด้วย

ก่อนถึงเวลานัดหมาย นักกิจกรรมหสายคนต่างพากันโพสต์จดหมายถึงกษัตริย์ลงในเฟซบุ๊กส่วนตัว ขณะที่ผู้มาร่วมชุมนุมก็เขียนจดหมายถึงกษัตริย์อย่างคึกคัก แม้หลายคนไม่มั่นใจว่าจดหมายจะไปถึงปลายทาง แต่พวกเขายังยืนยันถึงเหตุผลความจำเป็นในการร่วมส่ง "ราษฎรสาส์น" ในวันนี้

จากนั้นประมาณ 17.50 น. ผู้จัดการชุมนุมประกาศว่าจะเคลื่อนขบวนไปที่สำนักพระราชวัง ซึ่งตั้งอยู่ภายในพระบรมมหาราชวังเพื่อนำจดหมายที่ประชาชนเขียนไปส่ง เมื่อขบวนเคลื่อนมาถึงบริเวณหน้าศาลฎีกา ต้องเผชิญกับแนวกั้นของตำรวจและรถเมล์ที่ตำรวจนำมาจอดเพื่อกีดขวาง รวมทั้งรถฉีดน้ำแรงดันสูง ขณะที่ผู้ชุมนุมพยายามจะฝ่าแนวกั้นตำรวจเพื่อเดินทางต่อไปยังสำนักพระราชวังนั้นเอง ตำรวจได้เริ่มฉีดน้ำแรงดันสูงใส่ฝูงชน จนผู้ชุมนุมต้องวิ่งหลบหนี และตะโกนด่าตำรวจ

อย่างไรก็ตามการฉีดน้ำเกิดขึ้นในเวลาสั้น ๆ ก่อนที่ตำรวจจะประกาศว่าจะมีการเจรจา และจะไม่มีการฉีดน้ำอีกต่อไป เวลาประมาณ 20.00 น. ผู้ชุมนุมได้พยายามเคลื่อนรถประจำทางออกเพื่อเปิดทาง และสามารถนำตู้ไปรษณีย์จำลอง 4 อัน ไปตั้งไว้บริเวณหน้าศาลหลักเมืองได้ จากนั้นแกนนำจึงอ่านแถลงการณ์และประกาศให้ผู้ชุมนุมนำจดหมายที่ตัวเองเขียนขึ้นมาหย่อนในตู้ไปรษณีย์จำลอง ก่อนแยกย้ายกันกลับ

ภายหลังการชุมนุม พล.ต.ต.ปิยะ ต๊ะวิชัย รองผู้บัญชาการตำรวจนครบาล แถลงข่าวว่า เจ้าหน้าที่ได้นำตู้ไปรษณีย์ของกลุ่มผู้ชุมนุมไปเก็บไว้ที่ สน.ชนะสงคราม เพื่อนำไปประกอบการสอบสวน

(อ้างอิง: https://www.bbc.com/thai/thailand-54863898 และ https://prachatai.com/journal/2020/11/90362)

9 ธ.ค. 2563 เวลา 13.00 น. ที่กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) พริษฐ์ ชิวารักษ์ เดินทางเข้ารับทราบข้อกล่าวหามาตรา 112 จากกรณีโพสต์จดหมายถึงกษัตริย์ในกิจกรรม #ราษฎรสาส์น

พนักงานสอบสวนแจ้งข้อกล่าวหาพริษฐ์ ระบุว่า เมื่อวันที่ 12 พ.ย. 2563 สุเฑพ ศิลปะงาม ได้มาพบพนักงานสอบสวนเพื่อแจ้งความร้องทุกข์กล่าวโทษให้ดำเนินคดีกับ ผู้ใช้บัญชีเพจเฟซบุ๊ก ชื่อ “เพนกวิน-พริษฐ์ ชิวารักษ์ Parit Chiwarak” กรณีโพสต์ข้อความในเพจเฟซบุ๊กดังกล่าว เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 เป็นจดหมายถึงรัชกาลที่ 10 เรียกร้องให้ปฏิบัติตาม 3 ข้อเรียกร้องของราษฎร คือ ให้ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ลาออก, ร่างรัฐธรรมนูญใหม่ และให้มีการปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ตามข้อเสนอ 10 ข้อ

พนักงานสอบสวนระบุว่า การกระทำดังกล่าวเป็นการ หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ และนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคง ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3)

พริษฐ์ให้การปฏิเสธทุกข้อกล่าวหา จากนั้นพนักงานสอบสวนได้ให้ปล่อยตัวพริษฐ์ โดยไม่มีการควบคุมตัวไว้ และไม่ต้องใช้หลักทรัพย์ประกันตัว เนื่องจากมาพบพนักงานสอบสวนตามหมายเรียก

ในวันนี้พริษฐ์เข้ารับทราบข้อกล่าวหาพร้อม "รุ้ง" ปนัสยา สิทธิจิรวัฒนกุล ซึ่งถูกนิติพงษ์ ห่อนาค แจ้งความ จากกรณีที่ปนัสยาแชร์จดหมายถึงรัชกาลที่ 10 จากเพจ "แนวร่วมธรรมศษสตร์และการชุมนุม" ย้ำ 3 ข้อเรียกร้องของราษฏร เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2563 เช่นเดียวกัน

(อ้างอิง: บันทึกการแจ้งข้อกล่าวหา กก.3 บก.ปอท. ลงวันที่ 9 ธ.ค. 2563 และ https://tlhr2014.com/archives/23916)

ภูมิหลัง

  • พริษฐ์ ชิวารักษ์
    อดีตเลขาธิการกลุ่มการศึกษาเพื่อความเป็นไท

แหล่งที่มา : กรณีที่ศูนย์ทนายความฯ ติดตามสัมภาษณ์