คดี 112 "ทอปัด" ศิลปินนักวาด ถูกกล่าวหาเผยแพร่ภาพวาดให้ร้าย ร.10 ใน IG

ทอปัด อัฒอนันต์ ศิลปินนักวาดภาพอิสระวัย 27 ปี ถูกดำเนินคดีในข้อหา "หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ" ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และข้อหาตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14(3) หลังตำรวจสันติบาลเข้าแจ้งความที่ บก.ปอท. ให้ดำเนินคดีกับผู้ใช้ IG รายหนึ่ง ที่โพสต์ภาพวาดของรัชกาลที่ 10 มีลักษณะบิดเบือนให้ร้ายสถาบันพระมหากษัตริย์ เมื่อวันที่ 16 ก.ย. 2564

กรณีดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงปัญหาการตีความประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ที่มีอัตราโทษจำคุกสูงสุดถึง 15 ปี แต่กลับถูกตีความอย่างกว้าง และนำมาใช้เป็นเครื่องมือปิดกั้นเสรีภาพในการแสดงออกโดยสงบของประชาชน ส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนอย่างมาก

30 มิ.ย. 2565 เวลาประมาณ 06.30 น. ตำรวจ ปอท. รวม 11 นาย นำโดย พ.ต.ท.ฉัตรชัย ถาวรทรัพย์ สารวัตร (สอบสวน) กองกำกับการ 1 บก.ปอท. เข้าจับกุม ทอปัด อัฒอนันต์ อายุ 27 ปี ศิลปินนักวาดภาพอิสระ ซึ่งวาดภาพเนื้อหาเกี่ยวกับการเรียกร้องประชาธิปไตยเผยแพร่ทางโลกออนไลน์ ตามหมายจับของศาลอาญาในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3) ถึงที่บ้านพักในจังหวัดสมุทรปราการ โดยทอปัดไม่เคยได้รับหมายเรียกมาก่อน

ก่อนนำตัวทอปัดไปทำบันทึกการจับกุมและดำเนินคดีที่ บก.ปอท. ตำรวจยังได้แสดงหมายค้นของศาลจังหวัดสมุทรปราการ และเข้าตรวจค้นบ้านพักและตรวจยึดเครื่องคอมพิวเตอร์จำนวน 1 เครื่อง ภาพวาดระบายสี 1 แผ่น และโทรศัพท์มือถือ 1 เครื่อง เป็นของกลาง โดยที่เจ้าหน้าที่ตำรวจไม่อนุญาตให้คัดถ่ายหมายค้นและหมายจับ

สำหรับข้อกล่าวหาในคดีนี้ พนักงานสอบสวนระบุว่า มี พ.ต.ท.แทน ไชยแสง สารวัตรกองกำกับการ 2 กองบังคับการตำรวจสันติบาล 2 เป็นผู้กล่าวหาในคดี โดยเมื่อวันที่ 7 ต.ค. 2564 ผู้กล่าวหาได้มาแจ้งความร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวน บก.ปอท. ให้ดำเนินคดีกับผู้ใช้อินสตาแกรม (IG) รายหนึ่ง ที่โพสต์ภาพวาดของในหลวงรัชกาลที่ 10 ที่มีลักษณะบิดเบือนให้ร้ายสถาบันพระมหากษัตริย์ เมื่อวันที่ 16 ก.ย. 2564

ผู้กล่าวหาเห็นว่าการเผยแพร่ดังกล่าวเป็นการหมิ่นประมาท ทำให้พระองค์เสื่อมเสียพระเกียรติ เสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น เกลียดชัง โดยจากการสืบสวนสอบสวน “น่าเชื่อว่า” บัญชีอินสตาแกรมดังกล่าวเป็นของผู้ต้องหา พนักงานสอบสวนจึงได้รวบรวมพยานหลักฐานขอศาลอาญาอนุมัติหมายจับ

พนักงานสอบสวนแจ้งข้อกล่าวหาทอปัดว่า หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ และนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคง ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (3)

ทอปัดได้ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา หลังการสอบสวน ร.ต.ท.วิฑิตพงษ์ ราชู พนักงานสอบสวนได้ยื่นขอฝากขังผู้ต้องหาต่อศาลอาญาผ่านทางระบบวิดีโอคอนเฟอเรนซ์ โดยไม่ได้คัดค้านการประกันตัว แต่ขอให้อยู่ในดุลยพินิจของศาล ต่อมาศาลอนุญาตให้ฝากขัง ทนายความจึงได้ยื่นประกันตัวผู้ต้องหา

เวลา 15.36 น. อรรถการ ฟูเจริญ รองอธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา มีคำสั่งอนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาระหว่างสอบสวนถึงชั้นพิจารณา เว้นแต่โจทก์ฟ้องผู้ต้องหาในข้อหาที่หนักกว่า โดยมีประกันในวงเงิน 90,000 บาท กำหนดเงื่อนไขห้ามผู้ต้องหากระทำการใดในลักษณะหรือทำนองเดียวกันกับที่ถูกกล่าวหาในคดีนี้ในระหว่างการปล่อยชั่วคราว มิฉะนั้นจะถือว่าผิดสัญญาประกัน ให้ตั้งผู้กำกับดูแลผู้ต้องหา โดยให้ผู้ต้องหาไปรายงานตัวต่อผู้กำกับดูแลทุก 15 วัน จนกว่าศาลจะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่น

ขณะเดียวกัน ศาลยังกำหนดให้ผู้ต้องหามารายงานกับศาลในวันที่ 17 ส.ค. 2565 ด้วย และจากคำสั่งประกันตัวดังกล่าว ทำให้ผู้ต้องหาต้องไปดำเนินการหาบุคคลมาเป็นผู้กำกับดูแล และต้องนำหนังสือยินยอมการเป็นผู้กำกับดูแลมายื่นต่อศาลภายในวันที่ 1 ก.ค. 2565 เพื่อให้ศาลมีคำสั่งแต่งตั้งให้เป็นผู้กำกับดูแลต่อไป

ทั้งนี้ หลักทรัพย์ประกันตัวในคดีมาจากกองทุนราษฎรประสงค์

จากการติดตามของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน หลังจากการกลับมาบังคับใช้ข้อหามาตรา 112 ตั้งแต่เดือน พ.ย. 2563 จนถึงวันที่ 30 มิ.ย. 2565 มีผู้ถูกกล่าวหาในข้อหานี้อย่างน้อย 203 คน ใน 218 คดีแล้ว โดยเป็นกรณีการแสดงออกบนโลกออนไลน์ 111 คดี หรือเกินครึ่งหนึ่งของคดีเท่าที่ทราบข้อมูล

(อ้างอิง: คำร้องขอฝากขังผู้ต้องหาครั้งที่ 1 ศาลอาญา ลงวันที่ 30 มิ.ย. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/45468)

• คดีที่ 1 : TLHR65135