สรุปความสำคัญ

“ตั้ม” จิรวัฒน์ (สงวนนามสกุล) นักวาดการ์ตูน วัย 45 ปี ถูกดำเนินคดีในข้อหา "หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ" ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (1) และ (3) โดยถูก ระพีพงษ์ ชัยยารัตน์ สมาชิกศูนย์รวมประชาชนปกป้องสถาบัน (ศปปส.) ร้องทุกข์กล่าวโทษที่ บก.ปอท. กล่าวหาว่า เป็นแอดมินเพจเฟซบุ๊ก “คนกลมคนเหลี่ยม” เพจการ์ตูนล้อเลียนและเสียดสีการเมือง วาดภาพเสียดสีใส่ร้ายรัชกาลที่ 10 รวม 2 โพสต์ และใส่ร้ายรัชกาลที่ 9 อีก 2 โพสต์ ในช่วงเดือนมีนาคม - มิถุนายน 2565

กรณีดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงปัญหาของประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ที่มีโทษจำคุกสูงสุดถึง 15 ปี แต่กลับเปิดโอกาสให้บุคคลใดก็ได้ร้องทุกข์กล่าวโทษแม้ไม่ได้เป็นผู้เสียหาย ทำให้ข้อกล่าวหาดังกล่าวถูกใช้เป็นเครื่องมือในการกลั่นแกล้งบุคคลอื่น

ข้อมูลการละเมิด

  • ผู้ถูกละเมิด
    • ตั้ม (นามสมมติ)
  • ประเด็นการละเมิดสิทธิ
    • เสรีภาพการแสดงออก
    • สิทธิในกระบวนการยุติธรรม
  • รูปแบบการละเมิดสิทธิ
    • การเรียกรายงานตัว / ปรับทัศนคติ
  • ผู้ละเมิด
    • ตำรวจ

พฤติการณ์การละเมิด

เมื่อวันที่ 7 ก.ค. 2565 เวลาประมาณ 06.00 น. เจ้าหน้าที่ตำรวจกองบังคับการปราบปรามการกระทำผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) ประมาณ 10 นาย เดินทางไปยังที่พักอาศัยของตั้ม เพื่อตรวจค้นและยึดโทรศัพท์มือถือ 1 เครื่อง และแท็บเล็ต 1 เครื่อง พร้อมทั้งเอกสารสำเนาบัตรประชาชน สำเนาทะเบียนบ้าน สำเนาหน้าแรกสมุดบัญชีธนาคาร และกระดาษโน้ตสรุปเวลาอ่านหนังสือ

หลังจากตำรวจตรวจยึดสิ่งของแล้ว ตำรวจยังได้ควบคุมตัวตั้มไป บก.ปอท. โดยอ้างว่าเป็นการเชิญตัวไปเพื่อพูดคุยและเจรจา โดยไม่มีหมายจับแต่อย่างใด เมื่อไปถึง บก.ปอท. ตำรวจให้ตั้มถ่ายภาพคู่อุปกรณ์ไอแพดและมือถือที่ตำรวจยึดมาจากบ้าน พร้อมทั้งให้เจ้าตัวเซ็นเอกสารยืนยันสิ่งของเหล่านั้น ก่อนกลับออกจาก บก.ปอท. ตำรวจได้คืนซิมโทรศัพท์ให้

จากนั้น ตำรวจพาตั้มกลับถึงบ้าน เวลาประมาณ 16.30 น. และมีการยื่นหมายเรียกในคดีนี้ให้ที่หน้าบ้าน พร้อมกับถ่ายรูปขณะที่เซ็นรับอีกด้วย โดยวันนั้นตั้มถูกคุมตัวอยู่ที่ ปอท. ราว 5-6 ชั่วโมง

18 ก.ค. 2565 เวลา 10.00 น. ที่ กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) “ตั้ม” พร้อมทนายความ เดินทางไปรับทราบข้อกล่าวหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (1) (3) โดยถูกกล่าวหาว่าเป็นแอดมินเพจเฟซบุ๊ก “คนกลมคนเหลี่ยม” เพจการ์ตูนล้อเลียนและเสียดสีการเมือง และถูกกล่าวหาว่าวาดภาพเสียดสีสถาบันกษัตริย์และการเมือง จำนวน 4 โพสต์

คดีนี้ ระพีพงษ์ ชัยยารัตน์ สมาชิกศูนย์รวมประชาชนปกป้องสถาบัน (ศปปส.) เป็นผู้แจ้งความร้องทุกข์ไว้กับพนักงานสอบสวนที่ บก.ปอท. เมื่อวันที่ 18 มิ.ย. 2565 เพื่อดำเนินคดีกับเพจเฟซบุ๊กชื่อ “คนกลมเหลี่ยม” จากการโพสต์ข้อความและรูปภาพที่เข้าข่ายเป็นความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ รวม 4 โพสต์ ในจำนวนนี้เข้าข่ายเป็นความผิดฐานหมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ จำนวน 2 โพสต์

หลังพนักงานสอบสวน บก.ปอท. แจ้งข้อกล่าวหาและพฤติการณ์คดี ตั้มให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหาและจะให้การเป็นหนังสือภายใน 30 วัน อีกทั้งไม่ประสงค์ลงลายมือชื่อในบันทึกแจ้งข้อกล่าวหาอีกด้วย

คดีนี้ถือเป็นคดีจากการแสดงออกและแสดงความเห็นทางการเมืองคดีที่ 2 ของตั้ม โดยเมื่อปี 2559 เขาเคยถูกดำเนินคดีจากกรณีร่วมในเหตุการณ์ฉีกบัตรออกเสียงประชามติ ที่หน่วยออกเสียงประชามติเขตบางนา เมื่อวันที่ 7 ส.ค. 2559 ซึ่งต่อมาศาลพิพากษาจำคุกเขาและจำเลยอีก 2 รายในคดีนี้ คนละ 6 เดือน พร้อมทั้งปรับคนละ 6,000 บาท แต่ลดโทษเหลือจำคุกคนละ 4 เดือนปรับ 4,000 บาท เนื่องจากให้การเป็นประโยชน์ โดยให้รอลงอาญาโทษจำคุกไว้เป็นเวลา 1 ปี

(อ้างอิง: บันทึกแจ้งข้อกล่าวหา บก.ปอท. ลงวันที่ 18 ก.ค. 2565 และ https://tlhr2014.com/archives/46142)

แหล่งที่มา : กรณีที่ศูนย์ทนายความฯ ติดตามสัมภาษณ์