คดี 112 “ขุนแผน-มานี” เหตุร่วมร้องเพลง “โชคดีที่มีคนไทย” หน้าศาลอาญากรุงเทพใต้ 28 ก.ค. 65

เวลาประมาณ 16.00 น. เชน ชีวอบัญชา สื่ออิสระเพจ “ขุนแผน แสนสะท้าน” ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจนอกเครื่องแบบเข้าจับกุมระหว่างปักหลักที่หน้าศาลอาญา รัชดาภิเษก โดยแสดงหมายจับที่ออกโดยศาลอาญากรุงเทพใต้ ลงวันที่ 24 ม.ค. 2566 มี พ.ต.ท.คมสัน เลขาวิจิตร รองผู้กำกับการ (สอบสวน) สน.ยานนาวา เป็นผู้ร้องขอออกหมาย ในข้อหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112, ร่วมกันดูหมิ่นศาลหรือผู้พิพากษาในการพิจารณาคดี, ร่วมกันหมิ่นประมาทโดยการโฆษณา และใช้เครื่องขยายเสียงโดยไม่ได้รับอนุญาต โดยเชนไม่เคยได้รับหมายเรียกใดๆ มาก่อน

เจ้าหน้าที่ได้นำตัวเชนขึ้นรถตำรวจ ไปยัง สน.พหลโยธิน ซึ่งเป็นท้องที่จับกุมก่อน จากนั้นตำรวจจึงนำตัวเชนไปยัง สน.ยานนาวา ซึ่งเป็นสถานีตำรวจเจ้าของคดี โดยไปถึงสถานีในเวลาประมาณ 16.45 น.

บันทึกจับกุม ระบุว่า ชุดจับกุมมีทั้งตำรวจจาก สน.ยานนาวา และ สน.พหลโยธิน รวมกัน 9 นาย นำโดย พ.ต.ท.นพดล ปิ่นพงศ์พันธ์ รองผู้กำกับการสืบสวน สน.ยานนาวา เจ้าหน้าที่ยังระบุว่า ตำรวจชุดจับกุมได้สืบทราบว่าเชนได้มาปรากฏตัวอยู่บริเวณประตูหน้าศาลอาญา จึงเดินทางไปตรวจสอบ ทั้งที่เชนได้ร่วมปักหลักไลฟ์สดกิจกรรมทั้งที่หน้าศาลอาญาและศาลฎีกาในรอบเดือนที่ผ่านมาโดยตลอด แต่เจ้าหน้าที่ก็ไม่ได้เข้าจับกุมตามหมายที่ออกตั้งแต่เดือนมกราคมที่ผ่านมา

ระหว่างที่เชนถูกควบคุมตัวอยู่ภายใน สน.ยานนาวา เวลาประมาณ 18.25 น. มีรายงานว่าเจ้าหน้าที่ได้เข้าจับกุม “มานี” เงินตา คำแสน ที่เดินทางติดตามมาให้กำลังใจเชนที่หน้า สน.ยานนาวา โดยมีการแสดงหมายจับของศาลอาญากรุงเทพใต้ ที่ออกเมื่อวันที่ 24 ม.ค. 2566 เช่นเดียวกัน และระบุข้อหาเดียวกับเชน ทั้งเงินตาก็ไม่เคยได้รับหมายเรียกมาก่อนเช่นกัน

เงินตาได้ถูกตำรวจควบคุมตัวเข้าไปทำบันทึกจับกุมภายใน สน.ยานนาวา โดยชุดจับกุมนอกจากตำรวจ สน.ยานนาวา แล้ว ยังมีเจ้าหน้าที่จากกองบังคับการตํารวจนครบาล 6 ร่วมด้วย

หลังทนายความเดินทางติดตามไปที่ สน.ยานนาวา พ.ต.ท.ฐิติวัชร์ พรศิวัฒน์ และ พ.ต.ท.อินศร อุดติ๊บ คณะพนักงานสอบสวนได้เป็นผู้แจ้งข้อกล่าวหาต่อเชนและเงินตา ใน 4 ข้อกล่าวหาที่ระบุตามหมายจับของทั้งสองคน

พฤติการณ์ในคดีระบุว่า เมื่อวันที่ 28 ก.ค. 2565 เวลาประมาณ 17.00-18.20 น. ผู้ต้องหาทั้งสองคน กับพวก ได้จัดกิจกรรม “ยืนบอกเจ้าว่าเราโดนรังแก” บริเวณหน้าศาลอาญากรุงเทพใต้ โดยมีการปราศรัยโดยใช้เครื่องขยายเสียงด้วยกำลังไฟฟ้าโดยไม่ได้รับอนุญาต, ร่วมกันชูป้ายและติดป้ายข้อความอันเป็นการดูหมิ่นศาลหรือผู้พิพากษา ซึ่งเกี่ยวข้องหรือมุ่งหมายถึงการปฏิบัติหน้าที่ของศาลในการพิจารณาคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราวจำเลย ได้แก่ “ใบปอ” และ “บุ้ง” ในขณะนั้น สำนักงานศาลยุติธรรม จึงมอบอำนาจให้ สุรศักดิ์ กิจชาลารัตน์ เข้าแจ้งความร้องทุกข์ให้ดำเนินคดีผู้ร่วมกิจกรรมดังกล่าว

นอกจากนี้แล้ว จากการตรวจสอบภาพเคลื่อนไหวเหตุการณ์ พบว่าผู้ต้องหาทั้งสองกับพวก ได้ร่วมกันร้องเพลง “โชคดีที่มีคนไทย” ที่มีเนื้อหาเป็นการหมิ่นประมาท ดูหมิ่น พระมหากษัตริย์ โดยข้อกล่าวหาได้ยกเนื้อร้องของเพลงดังกล่าวมาประกอบ ระพีพงษ์ ชัยยารัตน์ จึงเข้าร้องทุกข์ให้ดำเนินคดีผู้ต้องหากับพวกในข้อหา "หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ"

เชนและเงินตาได้ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา เจ้าหน้าที่ได้ให้พิมพ์ลายนิ้วมือและลงบันทึกประจำวันไว้ ขณะเดียวกันยังไม่อนุญาตให้ประกันตัวในชั้นสอบสวนนี้ ระบุว่าคดีนี้เป็นคดีที่มีอัตราโทษสูง และผู้ต้องหามีพฤติการณ์ในการกระทำผิดชัดเจน จึงคัดค้านการประกันตัว และจะนำตัวทั้งสองคนไปขอฝากขังต่อศาลในวันรุ่งขึ้น ทำให้ทั้งสองคนถูกควบคุมตัวไว้ที่ สน.ยานนาวา ตลอดคืน

(อ้างอิง: บันทึกจับกุม, รายงานประจำวันเกี่ยวกับคดี สน.ยานนาวา คดีอาญาที่ 567/2565 ลงวันที่ 9 มี.ค. 2566 และ https://tlhr2014.com/archives/54209)

เวลาประมาณ 09.00 น. พนักงานสอบสวนได้นำตัวเชนและเงินตาไปยื่นขอฝากขังที่ศาลอาญากรุงเทพใต้ ขณะที่ทนายความได้ยื่นคำร้องคัดค้านการฝากขัง ศาลจึงให้มีการไต่สวนการฝากขัง

จนเวลา 15.20 น. ศาลได้มีคำสั่งอนุญาตให้ฝากขังผู้ต้องหาทั้งสองคน เนื่องจากเห็นว่าเป็นการจับกุมโดยชอบ พนักงานสอบสวนได้แจ้งสิทธิและแจ้งข้อกล่าวหาโดยชอบแล้ว พนักงานสอบสวนยังเบิกความยืนยันว่า มีความจำเป็นต้องสอบปากคำพยานและส่งตรวจลายนิ้วมือผู้ต้องหา อีกทั้งคดีมีอัตราโทษสูง และการสอบสวนยังไม่เสร็จสิ้น จึงเห็นว่าพนักงานสอบสวนมีความจำเป็นต้องฝากขังผู้ต้องหา และมีตัวผู้ต้องหาไว้ในวันฟ้อง เว้นแต่มีการปล่อยชั่วคราว

ต่อมาทนายความได้ยื่นขอประกันตัวทั้งสองคน ก่อนที่เวลา 16.15 น. ศาลมีคำสั่งไม่อนุญาตให้ประกันตัวทั้งสองคน โดยระบุว่าพิเคราะห์พฤติการณ์แห่งคดีตามคำร้องขอฝากขังของพนักงานสอบสวน ประกอบกับคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราวและคำคัดค้านของพนักงานสอบสวนแล้ว เห็นว่าพฤติกรรมของผู้ต้องหาในคดีนี้เป็นเรื่องร้ายแรง คดีมีอัตราโทษสูง ดังนั้นหากปล่อยตัวชั่วคราวเกรงว่าผู้ต้องหาจะหลบหนี หรือไปก่อเหตุอันตรายประการอื่น จึงไม่อนุญาตให้ประกันตัว ลงนามคำสั่งโดย ไพบูลย์ ทองน่วม รองอธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญากรุงเทพใต้

ผลของคำสั่งดังกล่าว ทำให้เชนถูกนำตัวไปคุมขังที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ และเงินตาถูกนำตัวไปคุมขังที่ทัณฑสถานหญิงกลาง โดยเป็นการถูกคุมขังครั้งที่ 2 ของเงินตา หลังเคยถูกคุมขังในคดีดูหมิ่นศาลเป็นเวลา 9 วันเมื่อปี 2565

ทั้งนี้น่าสังเกตว่าก่อนหน้านี้มีคดีที่มีประชาชนถูกกล่าวหาตามมาตรา 112 เกี่ยวกับการร้องหรือเปิดเพลง “โชคดีที่มีคนไทย” ของวงไฟเย็น มาแล้วอย่างน้อย 4 คดี ทั้งคดีของวรัณยา, คดีของวรินทร์ทิพย์ และคดีของโชคดี ทั้งหมดศาลอนุญาตให้ประกันตัว

ในส่วนทั้งเชนและเงินตาถูกกล่าวหาในคดีมาตรา 112 คดีนี้เป็นคดีแรก

(อ้างอิง: คำร้องขอฝากขังผู้ต้องหาครั้งที่ 1 ศาลอาญากรุงเทพใต้ ลงวันที่ 10 มี.ค. 2566 และ https://tlhr2014.com/archives/54209)

ทนายความยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่ให้ประกันเชนและเงินตาของศาลอาญากรุงเทพใต้ต่อศาลอุทธรณ์ โดยระบุเหตุผลสำคัญว่า คดีนี้ผู้ต้องหาได้ให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหา เนื่องจากไม่ได้กระทําผิดตามที่ถูกแจ้งข้อกล่าวหา การทํากิจกรรมของผู้ต้องหาหน้าศาลแพ่งกรุงเทพใต้และศาลอาญากรุงเทพใต้ในวันเกิดเหตุนั้นมิได้มีความมุ่งหมายทําร้ายหรือทําลายผู้พิพากษาหรือศาลหรือกระบวนการยุติธรรม แต่มุ่งหวังให้ศาลและกระบวนการยุติธรรมดํารงไว้ซึ่งความสง่างามและความยุติธรรมโดยคํานึงถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของผู้ต้องหาหรือจําเลยเป็นสําคัญ และมีเจตนารมณ์เรียกร้องสิทธิในการประกันตัวให้แก่ผู้ต้องขังคดีทางการเมืองโดยเฉพาะเนติพรและใบปอ ซึ่งถูกคุมขังอยู่ที่เรือนจำตามหมายขังของศาลอาญากรุงเทพใต้และมีสุขภาพร่างกายอยู่ในช่วงวิกฤติหากไม่ได้รับสิทธิในการปล่อยตัวชั่วคราว

นอกจากนี้พฤติการณ์ของผู้ต้องหาทั้งสองเป็นเนื้อหาแห่งคดีที่ศาลต้องวินิจฉัยในชั้นพิจารณา แต่มิใช่เหตุที่ศาลอาญากรุงเทพใต้ต้องนํามาพิจารณาในการสั่งให้ประกันหรือไม่ให้ประกัน ตามมาตรา 108/1 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ซึ่งมีเพียง 5 เหตุเท่านั้น อีกทั้งพฤติการณ์วันเกิดเหตุนั้นเป็นกิจกรรมเพื่อเรียกร้องสิทธิในการประกันตัวให้ผู้ต้องขังทางการเมือง ผู้ต้องหาไม่ใช่แกนนํา เป็นเพียงประชาชนธรรมดาที่มีใจรักความเป็นธรรม ซึ่งเมื่อศาลอาญากรุงเทพใต้ได้คงไว้ซึ่งความเป็นธรรมโดยการให้สิทธิประกันตัวกับจําเลยทั้งสอง ผู้ต้องหาก็ยุติการเข้าร่วมกิจกรรมในวันถัดมาทันที การที่ศาลชั้นต้นพิจารณาถึงเนื้อหาแห่งคดี และเชื่อตามคําร้องฝากขังครั้งที่ 1 และเห็นว่าผู้ต้องหาทั้งสองมีพฤติการณ์ร้ายแรง ทั้งที่ผู้ต้องหายังมิได้ถูกฟ้องคดีต่อศาลอาญากรุงเทพใต้เลยนั้น ย่อมขัดหลักการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจําเลยเป็นผู้บริสุทธิ์จนกว่าจะมีคําพิพากษาถึงที่สุด

(อ้างอิง: คำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่อนุญาตปล่อยชั่วคราว ศาลอาญากรุงเทพใต้ ลงวันที่ 13 มี.ค. 2566)

ศาลอาญากรุงเทพใต้อ่านคำสั่งศาลอุทธรณ์ อนุญาตให้ประกันตัวเชนและเงินตา ระบุว่า "พิเคราะห์ความหนักเบาแห่งข้อหาและพฤติการณ์แห่งคดีแล้ว อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาทั้งสองในระหว่างสอบสวน กรณีผิดสัญญาประกันให้ปรับคนละ 150,000 บาท ทั้งนี้ เพื่อป้องกันมิให้ผู้ต้องหาทั้งสองหลบหนี จึงเห็นสมควรให้ผู้ต้องหาทั้งสองนำหลักประกันตามจำนวนดังกล่าวมาวางศาล ให้ศาลชั้นต้นพิจารณาหลักประกันแล้วดำเนินการต่อไป"

หลังกองทุนราษฎรประสงค์วางเงินสดรวม 300,000 บาท เป็นหลักประกัน เชนและเงินตาจึงได้รับการปล่อยตัวออกจากเรือนจำในช่วงเย็น รวมถูกคุมขัง 6 วัน ศาลนัดรายงานตัววันที่ 27 เม.ย. 2566

(อ้างอิง: คำสั่ง ศาลอุทธรณ์ ลงวันที่ 14 มี.ค. 2566)