"สมัคร" ผู้ป่วยอาการทางจิต ทำลายพระบรมฉายาลักษณ์

นายสม้คร (สงวนนามสกุล) ชายชาวนาซึ่งป่วยเป็นจิตเภท ถูกจับกุมบริเวณซุ้มประตูทางเข้าหมู่บ้าน ในอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย โดยในบริเวณนั้นมีพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถถูกทำลาย เขาถูกดำเนินคดีในข้อหาหมิ่นประมาทพระมหากษัตริย์,ทำให้เสียทรัพย์ และพาอาวุธไปในที่สาธารณะ สมัครให้การรับสารภาพทั้งในชั้นจับกุมและสอบสวน โดยไม่มีทนายเข้าร่วม และถูกคุมขังในเรือนจำตลอดมา เนื่องจากไม่มีหลักทรัพย์ยื่นประกันตัว

คดีนี้ถูกพิจารณาในศาลทหารตามประกาศ คสช. ในชั้นศาล สมัครรับสารภาพว่าทำลายพระบรมฉายาลักษณ์ แต่ไม่มีเจตนา เป็นเพราะภาวะป่วยของเขา แต่เนื่องจากศาลทหารไม่มีกระบวนการสืบเสาะเหมือนศาลยุติธรรม การรับสารภาพว่าได้กระทำความผิดโดยเหตุผลอื่นเช่นนี้ ทำให้อัยการทหารต้องนำพยานหลักฐานเข้าสืบ และด้วยความล่าช้าของกระบวนการสืบพยานในศาลทหาร ซึ่งผ่านไป 8 เดือน ยังไม่เสร็จ ขณะที่เขาถูกขังอยู่ตลอดเวลา สมัครจึงขอรับสารภาพตลอดข้อกล่าวหาโดยไม่มีเงื่อนไข เพราะต้องการให้คดีเสร็จสิ้นโดยเร็ว กรณีนี้จึงสะท้อนปัญหาของศาลทหารได้ชัดเจน ซึ่งถือเป็นการละเมิดสิทธิในการได้รับการพิจารณาคดีที่เป็นธรรมของผู้ถูกดำเนินคดี

สมัครยังนับเป็นผู้ป่วยทางจิตรายแรกๆ ที่ได้รับผลกระทบจากการดำเนินคดีด้วยมาตรา 112 ซึ่งเกิดขึ้นอย่างกว้างขวางภายหลังการรัฐประหาร

8 กรกฎาคม 2557 เวลาราว 20.00 น. ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านหมู่ 10 ตำบลปล้อง อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ได้รับแจ้งว่ามีบุคคลกำลังทำลายพระบรมฉายาลักษณ์อยู่บริเวณปากทางเข้าหมู่บ้าน จึงได้เดินทางออกไปดู เมื่อเห็นบุคคลกำลังกระทำการดังกล่าวในที่เกิดเหตุจริง จึงได้แจ้งไปยังเจ้าหน้าที่ตำรวจ

ต่อมา ตำรวจสายตรวจในพื้นที่พร้อมผู้ใหญ่บ้าน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน จึงได้ร่วมกันเข้าจับกุมบุคคลดังกล่าว ทราบต่อมาว่าคือนายสมัคร ก่อนควบคุมตัวนายสมัครไปยังสถานีตำรวจภูธรเทิง ทำบันทึกจับกุม และแจ้งข้อกล่าวหา หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ฯ สมัครให้การรับสารภาพว่าเป็นผู้เป็นกระทำการทำลายพระบรมฉายาลักษณ์ดังกล่าวจริง

9 กรกฎาคม 2557 สมัครถูกนำตัวไปศาลจังหวัดทหารบกเชียงรายเพื่อขออำนาจศาลฝากขัง และถูกคุมขังในเรือนจำจังหวัดเชียงรายเรื่อยมานับแต่นั้น คดีถูกส่งฟ้องต่อศาลทหารเมื่อวันที่ 30 กันยายน 57 ในข้อหาความผิดตามมาตรา 112 และความผิดฐานพาอาวุธมีดไปในทางสาธารณะหรือหมู่บ้าน โดยไม่มีเหตุอันควร

สมัครมีประวัติการรักษาอาการทางจิตมาเป็นเวลาหลายปี เขามีอาการหูแว่ว ประสาทหลอน หวาดระแวง แพทย์ลงความเห็นว่า เขามีสติปัญญาบกพร่อง เขาเล่าให้ฟังในภายหลังว่า ได้ดื่มสุราช่วงเย็นวันเกิดเหตุ และกระทำการต่างๆ ไปโดยไม่รู้สึกตัว ในช่วงถูกคุมขัง สมัครจึงถูกนำตัวไปอยู่ที่แดนพยาบาลภายในเรือนจำตลอดมา และยังต้องกินยารักษาอาการวันละสามมื้อทุกๆ วัน

(อ้างอิง: บันทึกการจับกุม สภ.เทิง ลงวันที่ 8 ก.ค. 2557 และ https://tlhr2014.wordpress.com/2015/08/05/samak_112/)

• คดีที่ 1 : TLHR57022

• สมัคร
  เกษตรกรอำเภอเทิง จังหวัดเชียงรายโดยกำเนิด มีฐานะค่อนข้างยากจน มีรายได้จากการทำนาและปลูกข้าวโพดบนที่ดินราว 5 ไร่ และรับจ้างทั่วไปในหมู่บ้าน สมัยยังหนุ่มเคยไปทำงานก่อสร้างในพื้นที่อื่น ก่อนกลับมาอาศัยอยู่เพียงลำพังในหมู่บ้าน โดยแยกทางกับภรรยาหลายปีแล้ว มีลูกชายด้วยกันสองคน อายุ 27 แล 25 ปี ตามลำดับ โดยต่างเข้าไปทำงานอยู่ในกรุงเทพฯ และยังน้องชายอาศัยอยู่ในหมู่บ้านเดียวกัน
  
  สมัครไม่ได้เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวทางการเมืองมาก่อน ไม่เคยไปร่วมชุมนุมทางการเมืองใด ๆ สมัครยังมีประวัติการรักษาอาการทางจิตมาเป็นเวลาหลายปี เขาเล่าว่าหลายปีก่อน ตัวเองเคยมีอาการหวาดผวา กลัวคนจะเข้ามาทำร้ายอยู่ตลอดเวลา จนต้องไปรักษาอาการที่โรงพยาบาล จำได้ว่าเคยถูกมัดด้วยเชือกกับเตียงเพื่อรักษาด้วย ปัจจุบันอาการหวาดผวานี้หายไปแล้ว แต่ยังคงมีอาการหูแว่วอยู่เรื่อยมา มักเกิดขึ้นเมื่ออยู่คนเดียว คล้ายมีคนมากระซิบเรียกชื่อเขาอยู่ข้างหูตลอดเวลา หรือบางทีก็มีเสียงคนจับกลุ่มพูดกันข้างหู ทั้งที่ไม่มีใคร บางทีต้องผวาตื่นขึ้นมากลางดึก เพราะได้ยินเสียงผู้หญิงเรียกชื่อเขา อาการเหล่านี้ทำให้เขาทำกิจวัตรประจำวันต่างๆ ได้ค่อนข้างเชื่องช้า