สรุปความสำคัญ
“ภูมิ หัวลำโพง” (นามสมมติ) นักกิจกรรมอายุ 18 ปี พร้อม "ไอซ์" เยาวชน อายุ 14 ปี ถูกตำรวจใช้กำลังเข้าจับกุมบริเวณแยกพระบรมรูปทรงม้าช่วงค่ำวันที่ 30 ธ.ค. 2564 จนได้รับบาดเจ็บ ขณะจะทำกิจกรรมชูป้าย แต่เจ้าหน้าที่ระบุว่า จะมีขบวนเสด็จผ่านมา ทั้งสองถูกควบคุมตัวไป สน.ดุสิต และถูกดำเนินคดีในข้อหา "หมิ่นประมาทกษัตริย์ฯ" หลังทั้งสองแสดงป้ายผ้าให้ตำรวจตรวจสอบบริเวณด้านหน้า สน.ดุสิต โดยตำรวจกล่าวหาว่า ข้อความบนป้ายผ้ามีลักษณะอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ฯ ภายหลังตำรวจยังแจ้งข้อกล่าวหา "ฝ่าฝืนคำสั่งเจ้าพนักงาน" เพิ่มเติมอีกด้วย
หลังถูกจับกุม ทั้งสองถูกขังอยู่ที่กองบัญชาการตำรวจปราบปรามยาเสพติด (บช.ปส.) 1 คืน ก๋อนถูกนำตัวไปขอฝากขังและขออำนาจควบคุมตัว จากนั้นศาลอาญาและศาลเยาวชนฯ อนุญาตให้ประกัน โดยต้องวางเงินสดเป็นหลักประกันจำนวน 90,000 และ 20,000 บาท ตามลำดับ
กรณีนี้นอกจากสะท้อนให้เห็นปัญหาการบังคับใช้มาตรา 112 ซึ่งขยายขอบเขตจนกระทบต่อสิทธิเสรีภาพกาารแสดงออกของประชาชนแล้ว ยังสะท้อนให้เห็นปัญหาของกระบวนการยุติธรรมในคดีเยาวชน ซึ่งไม่ได้มุ่งปกป้องสิทธิของเด็กตามอนุสัญญาสิทธิเด็กซึ่งประเทศไทยได้ลงนามให้สัตยาบันไว้ต่อประชาคมโลก แต่กลับมีแนวโน้มที่จะสร้างภาระทางคดีแก่เยาวชนมากกว่าผู้ใหญ่อีกด้วย
หลังถูกจับกุม ทั้งสองถูกขังอยู่ที่กองบัญชาการตำรวจปราบปรามยาเสพติด (บช.ปส.) 1 คืน ก๋อนถูกนำตัวไปขอฝากขังและขออำนาจควบคุมตัว จากนั้นศาลอาญาและศาลเยาวชนฯ อนุญาตให้ประกัน โดยต้องวางเงินสดเป็นหลักประกันจำนวน 90,000 และ 20,000 บาท ตามลำดับ
กรณีนี้นอกจากสะท้อนให้เห็นปัญหาการบังคับใช้มาตรา 112 ซึ่งขยายขอบเขตจนกระทบต่อสิทธิเสรีภาพกาารแสดงออกของประชาชนแล้ว ยังสะท้อนให้เห็นปัญหาของกระบวนการยุติธรรมในคดีเยาวชน ซึ่งไม่ได้มุ่งปกป้องสิทธิของเด็กตามอนุสัญญาสิทธิเด็กซึ่งประเทศไทยได้ลงนามให้สัตยาบันไว้ต่อประชาคมโลก แต่กลับมีแนวโน้มที่จะสร้างภาระทางคดีแก่เยาวชนมากกว่าผู้ใหญ่อีกด้วย
ข้อมูลการละเมิด
ครั้งที่ : 1
วันที่ : 30-12-2021
-
ผู้ถูกละเมิด
- “ภูมิ หัวลำโพง” (นามสมมติ)
- “ไอซ์” (นามสมมติ)
-
ประเด็นการละเมิดสิทธิ
- เสรีภาพการแสดงออก
- สิทธิในกระบวนการยุติธรรม
-
รูปแบบการละเมิดสิทธิ
- จับกุม / ควบคุมตัว
-
ผู้ละเมิด
- ตำรวจ
พฤติการณ์การละเมิด
30 ธ.ค. 2564 เวลา 21.00 น. เจ้าหน้าที่ตำรวจใช้กำลังเข้าควบคุมตัว “ภูมิ หัวลำโพง” และ “ไอซ์” เยาวชน อายุ 14 ปี ไปที่ สน.ดุสิต ขณะรวมตัวกันทำกิจกรรมที่บริเวณแยกพระบรมรูปทรงม้า ซึ่งเป็นช่วงเวลาใกล้เคียงกับที่ขบวนเสด็จของรัชกาลที่ 10 จะผ่านมา จนทำให้ทั้งสองคนได้รับบาดเจ็บบริเวณมือและข้อมือ
หลังทนายความติดตามไปถึงประมาณ 22.00 น. พบภูมิ ไอซ์ และตำรวจหลายนายที่หน้า สน.ดุสิต โดยตำรวจยังไม่มีการแจ้งข้อกล่าวหาทั้งสองคนแต่อย่างใด และพยายามเชิญตัวพวกเขากลับเข้าไปใน สน.ดุสิต เพื่อตรวจสอบป้ายผ้าดังกล่าว นอกจากนี้ยังแจ้งว่า จะแจ้งข้อกล่าวหาขัดคำสั่งเจ้าพนักงาน
อย่างไรก็ตาม ภูมิยืนยันว่า พวกเขาไม่ได้ขัดคำสั่ง เนื่องจากตำรวจใช้คำว่า “เชิญ” ซึ่งเขามีสิทธิที่จะทำตามหรือไม่ก็ได้ ในส่วนของป้ายผ้าก็ขอให้ตรวจสอบที่ถนนได้เลย ก่อนคลี่ป้ายผ้าออกต่อหน้าประชาชนและสื่อมวลชนอิสระ ทำให้เจ้าหน้าที่ตำรวจหลายนายรีบเข้าไปฉุดกระฉากป้ายผ้าอย่างรุนแรง
ขณะที่เจ้าหน้าที่ตำรวจพยายามจะยื้อแย่งป้ายผ้าจากภูมิ ประชาชนที่มาติดตามการจับกุมได้เข้าช่วยกันห้ามปรามเจ้าหน้าที่ จนเกิดเหตุชุลมุนวุ่นวายและทำให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บหัวไหล่หลุด 1 ราย
ภายหลังที่ภูมิและไอซ์ยินยอมเข้าไปใน สน.ดุสิต พร้อมด้วยทนายความ เพื่อเสียค่าปรับข้อหาขัดคำสั่งเจ้าพนักงานตามที่ผู้กำกับ สน.ดุสิต แจ้งแต่แรก แต่ผู้กำกับกลับแจ้งใหม่ว่า ผู้บังคับบัญชามีคำสั่งให้ดำเนินคดีมาตรา 112
ต่อมา เวลาประมาณ 23.55 น. หลังทำบันทึกการจับกุมเสร็จ ตำรวจได้แจ้งกับทนายความว่า จะพาผู้ต้องหาทั้งสองไปสอบปากคำที่กองบัญชาการตำรวจปราบปรามยาเสพติด (บช.ปส.) แทน เนื่องจากกลัวประชาชนและสื่อมวลชนไลฟ์สดแล้วจะเกิดความวุ่นวาย ส่วนประชาชนที่ได้รับบาดเจ็บอีก 1 รายดังกล่าว ได้รับการปฐมพยาบาลเบื้องต้นและนำตัวส่งโรงพยาบาลตำรวจเพื่อรับการรักษาต่อไป
พนักงานสอบสวนได้แยกดำเนินคดีทั้งสอง เนื่องจากไอซ์ยังเป็นเยาวชน อย่างไรก็ตาม ทั้งสองถูกแจ้งข้อกล่าวหา “หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือ ผู้สําเร็จราชการแทนพระองค์” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 โดยระบุว่า ป้ายผ้าที่แสดงขณะเดินจากหน้า สน.ดุสิต ไปที่ปากซอยสุคันธารามมีข้อความซึ่งมีลักษณะอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สําเร็จราชการแทนพระองค์
ทั้งสองคนถูกคุมขังที่ บช.ปส.ตลอดคืน ก่อนถูกพนักงานสอบสวนนำตัวไปขอศาลอาญาฝากขังภูมิและขออำนาจศาลเยาวชนฯ ควบคุมตัวไอซ์ จากนั้นศาลอาญาและศาลเยาวชนฯ อนุญาตให้ประกัน โดยต้องวางเงินสดเป็นหลักประกันจำนวน 90,000 และ 20,000 บาท ตามลำดับ
(อ้างอิง: บันทึกจับกุม สน.ดุสิต ลงวันที่ 30 ธ.ค. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/39352)
หลังทนายความติดตามไปถึงประมาณ 22.00 น. พบภูมิ ไอซ์ และตำรวจหลายนายที่หน้า สน.ดุสิต โดยตำรวจยังไม่มีการแจ้งข้อกล่าวหาทั้งสองคนแต่อย่างใด และพยายามเชิญตัวพวกเขากลับเข้าไปใน สน.ดุสิต เพื่อตรวจสอบป้ายผ้าดังกล่าว นอกจากนี้ยังแจ้งว่า จะแจ้งข้อกล่าวหาขัดคำสั่งเจ้าพนักงาน
อย่างไรก็ตาม ภูมิยืนยันว่า พวกเขาไม่ได้ขัดคำสั่ง เนื่องจากตำรวจใช้คำว่า “เชิญ” ซึ่งเขามีสิทธิที่จะทำตามหรือไม่ก็ได้ ในส่วนของป้ายผ้าก็ขอให้ตรวจสอบที่ถนนได้เลย ก่อนคลี่ป้ายผ้าออกต่อหน้าประชาชนและสื่อมวลชนอิสระ ทำให้เจ้าหน้าที่ตำรวจหลายนายรีบเข้าไปฉุดกระฉากป้ายผ้าอย่างรุนแรง
ขณะที่เจ้าหน้าที่ตำรวจพยายามจะยื้อแย่งป้ายผ้าจากภูมิ ประชาชนที่มาติดตามการจับกุมได้เข้าช่วยกันห้ามปรามเจ้าหน้าที่ จนเกิดเหตุชุลมุนวุ่นวายและทำให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บหัวไหล่หลุด 1 ราย
ภายหลังที่ภูมิและไอซ์ยินยอมเข้าไปใน สน.ดุสิต พร้อมด้วยทนายความ เพื่อเสียค่าปรับข้อหาขัดคำสั่งเจ้าพนักงานตามที่ผู้กำกับ สน.ดุสิต แจ้งแต่แรก แต่ผู้กำกับกลับแจ้งใหม่ว่า ผู้บังคับบัญชามีคำสั่งให้ดำเนินคดีมาตรา 112
ต่อมา เวลาประมาณ 23.55 น. หลังทำบันทึกการจับกุมเสร็จ ตำรวจได้แจ้งกับทนายความว่า จะพาผู้ต้องหาทั้งสองไปสอบปากคำที่กองบัญชาการตำรวจปราบปรามยาเสพติด (บช.ปส.) แทน เนื่องจากกลัวประชาชนและสื่อมวลชนไลฟ์สดแล้วจะเกิดความวุ่นวาย ส่วนประชาชนที่ได้รับบาดเจ็บอีก 1 รายดังกล่าว ได้รับการปฐมพยาบาลเบื้องต้นและนำตัวส่งโรงพยาบาลตำรวจเพื่อรับการรักษาต่อไป
พนักงานสอบสวนได้แยกดำเนินคดีทั้งสอง เนื่องจากไอซ์ยังเป็นเยาวชน อย่างไรก็ตาม ทั้งสองถูกแจ้งข้อกล่าวหา “หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือ ผู้สําเร็จราชการแทนพระองค์” ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 โดยระบุว่า ป้ายผ้าที่แสดงขณะเดินจากหน้า สน.ดุสิต ไปที่ปากซอยสุคันธารามมีข้อความซึ่งมีลักษณะอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สําเร็จราชการแทนพระองค์
ทั้งสองคนถูกคุมขังที่ บช.ปส.ตลอดคืน ก่อนถูกพนักงานสอบสวนนำตัวไปขอศาลอาญาฝากขังภูมิและขออำนาจศาลเยาวชนฯ ควบคุมตัวไอซ์ จากนั้นศาลอาญาและศาลเยาวชนฯ อนุญาตให้ประกัน โดยต้องวางเงินสดเป็นหลักประกันจำนวน 90,000 และ 20,000 บาท ตามลำดับ
(อ้างอิง: บันทึกจับกุม สน.ดุสิต ลงวันที่ 30 ธ.ค. 2564 และ https://tlhr2014.com/archives/39352)
แหล่งที่มา : กรณีที่ศูนย์ทนายความฯ ติดตามสัมภาษณ์